Hoewel niet bepaald moeders mooiste denkt de moerasnimf Platée dat zij zo onweerstaanbaar is dat maar liefst oppergod Jupiter zelf belangstelling voor haar zal hebben. Die speelt het spel mee en doet alsof hij verliefd op haar is, in de hoop zo zijn echtgenote Juno van haar jaloezie te genezen, maar laat als het erop aankomt de nimf keihard vallen. Ziedaar het uitgangspunt van Platée van barokcomponist Jean-Philipp Rameau (1683-1764): twee uur absurdistisch muziekspektakel.
Een uitvoering eind 2020 in Wenen met het beroemde barokensemble Les Arts Florissants, waarin de mythologische wereld van de oude Romeinse goden in de tijd werd overgeheveld naar het moderne, minstens zoveel door egoïsten en narcisten bevolkte, universum van de haute couture, kon door de Covid-19 pandemie niet doorgaan. Maar er is nu wel een opname, op DVD, Blu-ray and CD. In de basis en zeker naar de maatstaven van nu vertelt de opera Platée een naar verhaal. In de tijd van Jean-Philipp Rameau zaten ze daar echter niet mee. Ook in eigentijdse ensceneringen zijn het vaak de absurde plotwendingen en het gepest, getreiter en belachelijk maken van Platée door Jupiter die prevaleren. Rameau schreef de titelrol voor tenor, waarschijnlijk om zo de onaantrekkelijkheid van de hoofdpersoon te benadrukken. Een man die een nimf speelt, daarmee heb je de lachers op je hand, moet de componist hebben gedacht. In onze tijd zou de fluïde rolverdeling ook op een andere manier op instemming kunnen rekenen en een opsteker zijn voor de strijd voor LHBTQ+ gelijkheid. Hoe het ook zij, de Nederlandse tenor Marcel Beekman is, speelt en zingt Platée, een rol die hem hoorbaar op het lijf geschreven is. En dirigent William Christie, Les Arts Florissants en het Arnold Schoenberg Chor dompelen de luisteraar met fonkelende orkestraties, harmonieën en ritmes die opmerkelijk modern klinken onder in de absurde maar ook fascinerende muzikale wereld die Jean-Philipp Rameau oproept met zijn ‘ballet bouffon’: opera, ballet en revue ineen. Daarbij valt met name ook op hoe eigentijds deze muziek lijkt, gecomponeerd twee eeuwen voordat de wereld zou kennismaken met, ik noem maar iemand, Frank Zappa. Dat laatste is niet vreemd. Jean-Philipp Rameau was organist, klavecinist en muziekpedagoog maar ook een belangrijk muziektheoreticus wiens invloed tot op de dag van vandaag doorwerkt.
Les Arts Florissants gaan er vanaf het begin knalhard in en houden er vervolgens samen met koor en solisten twee uur lang de vaart in. De luisteraar wordt meegevoerd in een achtbaan die voert langs een keur van muzikale attracties. Daarin passeert nu eens pure kolder, dan weer, op topsnelheid, meeslepende, muzikale vervoering. Platée van Jean-Philipp Rameau door Les Arts Florissants biedt muziek van een explosiviteit die tegen elk vuurwerkverbod is opgewassen.
Jean-Philipp Rameau: Platée
Les Arts Florissants, Arnold Schoenberg Chor, William Christie