De Krankzinnige Dansmarathon Van

door C. Cornell Evers OOR 19 mei 1990

Met de tachtig minuten durende waanzintrip Storm The Studio kondigde het Britse Meat Beat Manifesto vorig jaar een nieuw hoofdstuk aan in de geschiedenis van de dansmuziek.

It’s hard and it’s meaty and it’s very very beaty,’ luidde de slogan waarmee de groep zich in één keer aan het hoofd van de undergroundtroepen plaatste. ‘Meat Beat Manifesto is onbeschaamd kunstzinnig, onbeschaamd pretentieus, opwindend en luidruchtig!’ Een jaar later is er 99%, anders maar niet minder explosief. ‘We hadden de plaat natuurlijk ook 100% kunnen noemen maar daar vonden we ons net niet ambigue genoeg voor.’

Paradiso, Amsterdam, maart vorig jaar: sirenes loeien. Terwijl rookmachines hun inhoud uitbraken beginnen stroboscoop-lampen stotend te flikkeren. Midden op het podium staat een soort katheder opgesteld waarachter discjockey Gregg Retch met venijnige scratches en samples het ritme voor waanzinrapper Jack Dangers aangeeft: ‘Give your body it’s freedom.’ Onderwijl spelen drie dansers in schubbige rubberkostuums hun eigen futuristische spel met de werkelijkheid. Precies dertig minuten raast de Meat Beat-orkaan.

Zaterdag 5 mei. Terwijl Amsterdam luttele dagen na Queens Day luidruchtig bevrijdingsdag viert, geven Jack Dangers en Marcus Adams in een zijstraat van de Singel audiëntie, op een piepklein straatterras en gezeten achter schuimende milkshakes en met de zon brandend aan een helblauwe hemel. Langsscheurende brommers maken het praten soms lichtelijk onmogelijk, terwijl in ganzenpas achter elkaar huppelende toeristen – Japans, Frans en onbestemd – af en toe stilhouden en elkaar geamuseerd op het hoofd van Marcus Adams wijzen, kaalgeschoren met hier en daar een vrolijk omhoogtorenend vlechtje. Gregg Retch is er niet meer bij. Afgevoerd. Hij mag tegenwoordig technicus voor Meat Beat Manifesto spelen. Jack: ‘Wij wilden verder gaan en hadden het werken met een deejay op het podium inmiddels wel zo’n beetje gezien. Daarin waren we zover gegaan als maar mogelijk was. Draaitafels hebben uiteindelijk maar een beperkt aantal mogelijkheden.’

Een Meat Beat Manifesto-show nu telt zes personen, naast Dangers en de drie dansers ook nog een gitarist en een drummer, waarbij beide laatsten naast hun traditionele instrument een assortimentje elektronisch speelgoed onder hun hoede hebben. Buiten dit zestal neemt kostuummaker en set-designer Graig Morrison een belangrijke rol in binnen het Meat Beat-concept. Samen met de klassiek geschoolde balletdanser Marcus Adams vormt hij het creatieve bedrijfje MarcusonMorrison, dat onder andere verantwoordelijk is voor een verbazingwekkende serie van zeven stationfilmpjes voor MTV, music courtesy of MBM’s Jack Dangers.

Tachtig minuten studio-waanzin. Dat is zo’n beetje de strekking van de dubbelelpee (één CD) Storm The Studio, waarmee Meat Beat Manifesto vorig jaar de vloer aanveegde met alles wat maar naar electronic body music, new beat, elektrodisco en andersoortig industriegebeuk rook. Storm The Studio staat voor een bijna non-stop voortdurende puls waarin hiphop en funk, dubtechnieken, rock & roll, disco, noise en cut-ups als evenwaardige bestanddelen naast en over elkaar zijn verwerkt: de soundtrack voor de meest krankzinnige dansmarathon die er maar te bedenken valt.

Storm The Studio is een briljant gecreëerde optelsom der delen van hetgeen de jaren tachtig aan wezenlijke muziek hebben opgeleverd. Weinig radiomakers en journalisten die dat echter begrepen. Storm The Studio ging voorbij aan elke mogelijke categorisering. Waardoor er voor een groot deel van de pers weinig anders over leek te blijven dan plaat en groep maar categorisch de grond in te boren. De Engelse medialuizen, met hun afkeer voor alles wat ongrijpbaar lijkt, spanden daarin uiteraard de kroon. Maar ook Nederlandse kranten kwamen met definities als ‘een martelgang’ en ‘neurotisch’ op de proppen.

‘Waarschijnlijk moeite met de spijsvertering,’ grinnikt Dangers. ‘Meat Beat krijgt nu pas erkenning, nu er meer groepen zijn die op eenzelfde soort manier werken, groepen als MC900FtJesus en Consolidated. Vorige week nog begon een overigens positieve recensie in het NME met de woorden: Eigenlijk zou ik hier een hekel aan moeten hebben. Het betreft hier namelijk Meat Beat Manifesto. En dan hebben ze het niet over de muziek maar over het visuele element, omdat Meat Beat Manifesto gebruik maakt van dansen die arty zouden zijn.’

‘We werden onlangs nog als art-house bestempeld,’ laat Marcus Adams zich horen. ‘Dan denk je dat ze alles met betrekking tot house inmiddels wel hebben gedefinieerd en dan komen ze met zoiets.’

‘De trend van tegenwoordig is, dat het niets wordt gehypt’

Wat Dangers en Adams betreft, is Engeland een soort bolwerk van onwetendheid. Marcus: ‘Kijk je naar nieuwe creatieve ontwikkelingen op het gebied van mode, muziek en reclame, dan komt altijd nog zo’n 75 procent van de impulsen uit Engeland. Wat ik dan niet begrijp is, dat een land dat creatief zo voor loopt zo huiverig is om de waarde van die nieuwe dingen ook daadwerkelijk te onderkennen. Het gevolg daarvan is een soort catch 22 situatie. Het afwijzen van bepaalde ontwikkelingen leidt tot censuur en onderdrukking. En dat kan tot agressie leiden. Het kan ook een creativiteitsproces in werking zetten, punk begon zo, maar dat is voorbij.’

Jack: ‘Ze proberen iedereen nu voor te spiegelen dat er in Manchester geweldige dingen gebeuren. Een grote grap, meer is dat niet. Er komen daar zeggen en schrijve drie bands vandaan. Een paar jaar geleden bruiste Leicester van de activiteit. Wat er destijds daar allemaal is gebeurd, zul je in Manchester nooit tegenkomen. Er gebeurt gewoon niets. En dat is de grote trend van tegenwoordig, dat het niets wordt gehypt.’

Marcus: ‘Engeland teert op het moment op zijn verleden. En als je net als wij in die atmosfeer iets verfrissend probeert te doen, BENG, dan meppen ze je neer.’

‘Er zijn nu drie soorten veilige pop: silly pop, gitaarrock en house’

House als de nieuwe muziekrevolutie is iets waar Jack noch Marcus in geloven. Marcus: ‘House is gewoon popmuziek, erg beschaafd, erg veilig. Er is sprake van een formule en alsje maar de juiste beats op de juiste plaats zet en daarbij de juiste hype gebruikt, is de kans groot dat je daarmee scoort. Er zijn nu drie soorten pop: silly pop, gitaarrock en house. En daar proberen wij met iets nieuws tussen te komen.’

Of dat lukt? De kans is 99%. Jack: ‘We hadden de plaat natuurlijk ook 100% kunnen noemen maar daar vonden we ons net niet ambigue genoeg voor.’

99% is geen Storm The Studio, deel twee. ‘Dat zou al te gemakkelijk geweest zijn,’ meent Dangers, die net als op de eerste Meat Beat-elpee weer in zijn eentje voor de totale muziek verantwoordelijk is. Waaide er op Storm The Studio nog een geluidsorkaan die geen moment in kracht afnam, op 99% is het muzikale materiaal gedifferentiëerder en meer volgens songstructuren opgebouwd. Jack: ‘Storm The Studio was niet zozeer een album, denk ik. Het was luid en ongepolijst en greep je meteen bij je strot en schudde je finaal door elkaar. Voor 99% moet je echt gaan zitten, het pakt je op een subtielere manier. Ik had weer een Storm The Studio kunnen maken, geen enkel probleem. Meat Beat Manifesto is echter geen Public Enemy, die drie platen hebben gemaakt die in principe allemaal hetzelfde zijn. Goede muziek hoor maar ze ontwikkelen zich niet zoals ze zouden moeten doen. Wij zien dat voor onszelf niet zitten. Een volgend album zal waarschijnlijk weer heel anders worden.’

‘Hello Teenage America,’ kondigt de voormalige koningin van de Newyorkse no wave, Lydia Lunch met onderkoeld sarcasme de gelijknamige song aan. Jack: ‘Je kunt wel stellen dat zij een enorme bron van inspiratie voor ons is, voornamelijk door de quotes die we van haar kunnen lenen. Hetzelfde geldt voor William Burroughs. Zijn uitspraken zijn soms echt verbazingwekkend.’

Cut-uptechniek? Nee! ‘De quotes die wij gebruiken, worden veel meer bepaald door de context dan met cut-up technieken gebruikelijk is. Daarbij worden verschillende frasen totaal uit hun verband gelicht en zou het onderbewuste een grote rol spelen. Bij ons heeft echter elke cut-up, elke sample een betekenis in het totaal van de song.’

Zoals in de teksten. Jack: ‘Als je naar Storm The Studio luistert, de manier waarop de vocalen worden uitgevoerd, dan hebben de teksten een soort instant karakter. Dit keer zijn ze meer… eh…psychedelisch, haha.’

En een ferme trap onder het achterste van deze en gene. ‘Mijn teksten betreffen voornamelijk meningen over wat er zoal in deze wereld gaande is.’

De waanzin van georganiseerde religie dus. ‘Dat was geen bewuste beslissing maar net als voor Storm The Studio pakte dat gewoon zo uit. Kijk naar Ierland. Het is daar aanvankelijk allemaal met religie begonnen en uiteindelijk is de zaak volledig uit de klauwen gelopen. Kijk naar het Midden-Oosten. De hele geschiedenis door heeft religie vooral dood en ellende veroorzaakt. Wat moet je met een moslim-fundamentalist die denkt door een vliegtuig op te blazen een enkeltje naar de hemel te kopen? Ik kan mij best voorstellen dat religie in sommige gevallen mensen door het leven kan helpen maar dat kan ook met schrijven of met muziek maken. Voor mij zijn er betere dingen die je kunt doen dan alleen maar vertrouwen te hebben in iets wat niet bestaat. Wat is het nut daarvan voor de mensheid?’

‘Wat is het nut van een theatershow in een groot stadion, waar iedereen uiteindelijk toch weer naar een groot scherm staat te gapen?’

Meat Beat Manifesto is rebels, op z’n minst voor de duur van een show. Gebleven zijn de reptiel-achtige kostuums, omdat nog te weinig mensen die gezien zouden hebben. En voor diegenen die wel al eerder met de Meat Beat visualia werden geconfronteerd, transformeren de pakken halfweg de show. Meat Beat Manifesto is georganiseerde chaos, meent Marcus Adams. ‘De show is behoorlijk gestructureerd maar er is ruimte om sommige dingen verder uit te bouwen. Als Jack besluit om de muziek langer te laten duren, dan gebeurt dat, zolang als het tenminste mogelijk is binnen de beperkingen van het rockcircuit waar we voor gekozen hebben. Je kunt daar niet teveel chaos hebben, anders loopt het op een puinhoop uit. Geconstrueerde chaos kan visueel heel sterk zijn, net als met muziek het geval is. Je moet alleen precies weten wat je doet en je goed realiseren waar je staat. En dat is niet het theater. Waardoor dingen al erg snel onsamenhangend worden.’

Aan de basis van de visuele vormgeving van Meat Beat Manifesto staat energie. Marcus: ‘Voor de rest is het een abstracte interpretatie, waarbij ik voldoende ruimte in de concentratie van het publiek houdt om ze hun aandacht weer naar de zanger te kunnen laten verleggen.’

Er moet een visuele feedback met het publiek zijn, iets waaraan het in de jaren zeventig en tachtig met de zogenaamde multi-media spektakels met hun eeuwige artfilms en dito diashows nogal eens ontbrak. ‘Een show is driedimensionaal. Als ik een film wil zien, blijf ik wel thuis. Een film is tweedimensionaal. Word je daarmee geconfronteerd als je naar een rockconcert gaat, dan is de enige mogelijkheid om de knop om te draaien.’

Volgens Marcus Adams zijn bands als Genesis en Pink Floyd en zelfs Bowie met zijn Glass Spider Tour te ver gegaan in hun pogingen theatrale elementen in de popmuziek te integreren. ‘Ik zie het nut niet van een theatershow in een groot stadion waar iedereen uiteindelijk toch weer naar een scherm staat te gapen. Een theatershow moet intiem zijn, gericht op persoonlijke communicatie. En als je dan zo groot bent dat je voor 40 of 50.000 mensen speelt, dan maak je er maar drie avonden van.’

Verandering luidt het belangrijkste credo van Meat Beat Manifesto. Marcus: ‘Wij willen echt vermijden dat we net als bijvoorbeeld Test Department de mist in gaan door ons op één soort werkwijze vast te pinnen. Zij hebben een aantal platen gemaakt die erg in elkaars verlengde lagen. Mensen raakten daardoor verveeld. Toen was het echter te laat. Public Enemy zal daar uiteindelijk ook achterkomen. Nu verkopen ze nog miljoenen platen. Dat maakt echter lui en voor ze het beseffen, zijn ze er geweest. Het zou pas echt van lef getuigen als ze iets deden wat geheel buiten hun gebruikelijke context viel. Zelfs Bowie, die in zijn carrière toch heel wat veranderingen heeft doorgemaakt, is de laatste acht jaar enorm vercommercialiseerd.’

Of hij met Bowie, die altijd een goede neus heeft gehad voor wat in of hot dreigt te worden, zou werken? ‘Dat hangt er vanaf. De reden waarom ik in de muziekbusiness ben gestapt, is omdat ik wilde proberen daar op een visuele manier mee om te gaan. Mij interesseert het gebied dat tussen muziek en theater inligt. Bowie heeft gewerkt met het dansgezelschap La La La Human Steps. Of beter: met dat meisje van La La La Human Steps. Hij was daarin heel slim. Zij is namelijk La La La Human Steps. Zij heeft de energie, het charisma en alles. Maar doordat een groot deel van de wereld nog nooit van La La La Human Steps heeft gehoord, bewondert iedereen hem, omdat ze denken dat hij stad en land naar dat meisje heeft afgezocht en haar uiteindelijk met zijn gevoel voor talent ergens in een of ander achteraf-buurtje heeft opgeduikeld. Daar pas ik dus voor. Als hij mij zou vragen, omdat hij de Meat Beat kostuums wel ziet zitten en me om die reden een gastrol in zijn show aanbiedt, dan weiger ik. Hij zou me kunnen krijgen, als hij mij volledige artistieke vrijheid zou garanderen. Dat zal hij echter niet doen, omdat we veel te dicht bij hem staan. En de Meat Beat identiteit laat ik door niemand anders gebruiken.’

MEAT BEAT MANIFESTO ● 99%
Een jaar na Storm The Studio is er de langspeler 99%, een nieuw manifest van waanzinrapper en studiogenie Jack Dangers, de man achter het geluidsterrorisme van het Britse Meat Beat Manifesto. Storm The Studio was een statement, een briljant gecreëerde optelsom van wat de jaren tachtig op muzikaal gebied aan zin en vooral ook onzin hebben opgeleverd. De stijlen die worden gehanteerd op 99% buigen zich weer in alle mogelijke richtingen – funk, hiphop, house etcetera – maar komen uiteindelijk toch altijd weer terecht bij de onvervalste Meat Beat, zwiepend en stompend tegen een muur van geluid. ‘Hello Teenage America,’ opent New York diva Lydia Lunch met het van haar bekende sarcasme de gelijknamige song, overgeheveld uit haar eigen poetry- en performance-werk, net zoals dat William S. Burroughs op 99% overkomt. Allen staan in dienst van de grote Meat Beat boodschap, gericht aan de Hallucination Generation, jongeren die hun leven leiden op de snelheid van het motto Think Fast. Een manifest tegen het egocentrisme waarop een groot deel van de nieuwe generatie (Hallo toekomst!) door het leven spurt. Zeker is dat het fundamentalistisch-religieuze segment van de wereldbevolking op 99% menige uppercut te verduren krijgt. 99% heeft het. Hard maar met humor, zacht maar vlijmscherp, gelardeerd met jazzy bigband getoeter, deinende melodietjes en minimalrock. En hoewel een aantrekkelijk soort psychedelica alom aanwezig is, klinkt 99% toch ontzettende aards. Een plaat die door geen recensie gedekt kan worden. Ideaal!