In het jaar waarin we de honderdste geboortedag van de Bergense componist Simeon ten Holt (1923-2012) vieren en er overal uitvoeringen zijn van zijn legendarische, minimalistische meesterwerk ‘Canto Ostinato’, moet je met iets bijzonders komen om op te vallen met een eigen kijk op dit stuk.
De Poolse pianist Adam Kośmieja is hier met zijn album ‘Infinity’ in geslaagd. Op dit album speelt hij een soloversie van ‘Canto Ostinato’, dat oorspronkelijk bedoeld is voor vier pianisten. Hij is niet de eerste die dit doet. Echter, door het gebruik van het Dolby Atmos-systeem wordt er een nieuw spectaculair geluidseffect aan de piano toegevoegd. Dolby Atmos is een geluidstechnologie die een 3D-geluidservaring creëert die verder gaat dan traditionele surroundsound-systemen. Het wordt ook wel ‘het bioscoopgeluid’ genoemd. Met Dolby Atmos komt het geluid niet alleen van voren, maar ook van links, rechts, achter en zelfs van boven. Hierdoor bevindt de luisteraar zich nog meer midden in de muziek.
Bij het opnemen van ‘Infinity’ werd een groot aantal microfoons gebruikt om het geluid van de hele concertzaal te reproduceren. De pianist kon hierdoor specifieke tracks en fragmenten van het stuk op door hem geselecteerde plaatsen rondom de luisteraar creëren, waardoor die zich volledig omringd en ondergedompeld voelde in geluid. Voor de pianist was dit een essentieel element bij het vormgeven van de geluidsruimte en zijn streven naar het vinden van een brug tussen muziek en natuurkunde.
Adam Kośmieja’s visie op ‘Canto Ostinato’ is gebaseerd op het concept van vrijheid, zowel op micro- als macroniveau, en heeft een ruimtelijke en kosmische aard. Zijn versie ‘Infinity’ duurt ongeveer 45 minuten (aangevuld met de singles ‘Human’ en ‘Algorithm’) en bestaat uit zes delen, ook wel ‘phases’ genoemd. De pianist heeft de delen afwijkende, eigen titels gegeven, als een verwijzing naar het overkoepelende concept van het album, door hem beschreven als “de oneindige horizon, de fysicaliteit van geluid, tijd en mechanica”.
De muziek van Simeon en Holt combineert trance, meditatie en intense emoties met repetitieve structuren. Bij Adam Kośmieja gaat de herhaling, motoriek en ruimtelijkheid in ‘Canto Ostinato’ verder dan gebruikelijk. De rol van ruimte en muzikale tijd is van fundamenteel belang in zijn muziek. Hierin transformeert de tijd naar ruimte en zweeft het muzikale object als een luchtschip door de oneindige vrijheid van de kosmos.
‘Infinity’ neemt de luisteraar mee op een muzikale reis langs een breed scala aan ervaringen. Rustgevende, vloeiende en ontspannende geluiden worden afgewisseld met intense uitbarstingen van emotie en zwierige harmonieën die uitnodigen tot dansen. Ook zijn er heftige accenten en flarden ritmische energie, vergelijkbaar met technomuziek. Na verloop van tijd openbaart zich een bijna hemelse melodie die zich vastzet in het hoofd van de luisteraar en niet meer loslaat. Vervolgens openen zich de poorten van de eeuwigheid.
De gevoelige en nauwgezette toetsaanslagen van Adam Kośmieja op ‘Infinity’ leiden tot een meeslepende uitvoering die in al zijn briljantie de oneindigheid van de titel weerspiegelt zoals de verblindende kleurenschitteringen doen in de stralen van de zon op de hoes.
Infinity – Adam Kośmieja plays Canto Ostinato by Simeon ten Holt
(Warner Classics)
