Het Finse Utopia Chamber Choir heeft onder leiding van harpist Andrew Lawrence-King liederen uit de ‘Piae Cantiones’ opgenomen, muziek uit de Finse stad Turku van de zestiende eeuw. Voor de uitvoering koos Andrew Lawrence-King voor nieuwe arrangementen met polyfone improvisatie en begeleidende instrumenten.
‘Piae Cantiones’ (‘Spirituele liederen’) is een verzameling laat-middeleeuwse liederen. Samensteller was Jacobus Finno, rector van de kathedraalschool in Turku, waar jongens een protestants-kerkelijke opleiding kregen. De collectie ‘Piae Cantiones’ bevat 74 liederen. Het is de eerste Finse muziek die ooit werd gedrukt. Veel van de teksten gaan over religieuze thema’s. Toch zijn de liederen geen lofzangen. Ze vertegenwoordigen een gevarieerd repertoire gezongen als extra-curriculair buitenschools amusement voor studenten. De stijlen variëren, van de levendige dansritmes en pakkende refreinen van ‘Gaudette’ (o.a. bekend in de uitvoering uit 1972 van de Britse folkrockband Steeleye Span) tot de renaissance meerstemmigheid van ‘Jesu dulcis memoria’ en de sobere ingetogenheid van het getijdengebed in ‘Angelus emittitur’.
Hoewel voor het eerst gepubliceerd in 1582 (Greifswald), zijn de liederen van nature middeleeuws. De oorsprong van de nummers en melodieën varieert. Velen zijn afkomstig uit Midden-Europa, maar ook lijken diverse liederen in Scandinavische landen te zijn ontstaan. De ‘Piae Cantiones’ waren tot in de negentiende eeuw populair op Finse scholen, maar raakten geleidelijk in onbruik. Een nieuwe belangstelling voor deze oude muziek heeft ze opnieuw populair gemaakt. Ze behoren inmiddels tot het standaardrepertoire van elk Fins of Zweeds koor. Veel liederen zijn ook elders in de wereld bekend, vooral in de wereld van de Anglo-Saksische cultuur. Ze worden daar gezongen en gespeeld als Christmas carols (‘Resonet in laudibus’ en het o.a. door Mike Oldfield opgenomen ‘In dulce jubilo’), als liederen voor de paastijd (‘Personent hoodie’) en als begroetingen van de lente (het uitgelaten ‘Tempus adest floridum’).
Andrew Lawrence-King en het Finse Utopia Chamber Choir gebruikten voor de ‘Piae Cantiones’ volledig nieuwe arrangementen. Omdat de oorsprong van de liederen veelal voor de zestiende eeuw ligt, voert het koor ze op een “middeleeuwse muziek”-manier uit met gebruik van polyfone improvisatie en de daarbij horende instrumenten. Het resultaat is bijzonder, de klankwerelden die de uitmuntende zangers en musici scheppen zijn verrassend en fascinerend. De arrangementen klinken soms bekend, zoals in het eerder genoemde ‘In dulce jubilo’. Maar ze voeren ook naar clusters van bijna avantgardistisch te noemen meerklanken, zoals in het gelaagde, met basstemmen en trommels indrukwekkend vormgegeven ‘Psallat scholarum concio’. En dan zijn er de vogelfluitjes, belletjes en percussie die steeds weer als kleine, sprankelende accenten opduiken en op een heel aparte manier bijdragen aan de schoonheid van deze ‘Piae Cantiones’. Andrew Lawrence-King en het Utopia Chamber Choir tillen met dit album de oude muziek naar een hoger plan. Pure klasse.
PIAE CANTIONES
Andrew Lawrence-King, Utopia Chamber Choir
Alia Vox AV9932 / 8435408099325