Er was een lockdown voor nodig om trompettist Teus Nobel zijn ware identiteit te doen ontdekken.
Trompettist en Edison-winnaar Teus Nobel brengt op vrijdag 6 januari het album Human First uit. Hij is daarop te horen samen met zijn Liberty Group, waarmee hij eerder de albums Journey Of Man en het live-album Pleasure Is The Measure maakte.
Human First is ontstaan uit een compositieopdracht van de Vereniging van Nederlandse Jazzpodia en Jazzfestivals (VNJJ). Die steunde in het kader van de Week van de Jazz 2022 samen met de BUMA financieel het schrijf- en productieproces. Op het album reflecteert Teus Nobel op de identiteitscrisis die hij doormaakte tijdens de allereerste Covid-19 lockdown. In die periode zag hij zich geconfronteerd met een niet mis te verstane realiteits-check. Optreden, live musiceren, was een tijdlang onmogelijk. Daarmee werd de trompettist van iets beroofd waar hij een groot deel van zijn identiteit aan ontleende. Dat laatste was tot dan zijn vaste overtuiging. En dat was niet terecht, zo realiseerde hij zich toen. Persoonlijke omstandigheden maakten hem duidelijk dat hij toch echt in de eerste plaats vader, echtgenoot, zoon en broer bleek te zijn. Zoals pianist Herbie Hancock in zijn autobiografie schreef: “I realized I was human first, musician second.”
Teus Nobel debuteerde op plaat met het album Flow (2012), maar het was opvolger Legacy (2014) waarmee hij definitief doorbrak. Sindsdien bracht de trompettist de albums Social Music (2016), Journey Of Man (2019), Saudade (2019), Tanto Amor (2021) en Pleasure Is The Measure (2021) uit. De ‘Braziliaanse’ albums Saudade en Tanto Amor werden allebei genomineerd voor een Edison Publieksprijs. Van deze twee werd Saudade, een klinkende hommage aan het werk van de legendarische Braziliaanse componist en musicus Antônio Carlos Jobim, bekroond met een Edison Juryprijs Jazz Nationaal!
Het woord saudade is een sleutelbegrip in de Braziliaanse cultuur. Muziek met saudade biedt troost. Maar saudade biedt ook hoop, zo beaamde Teus Nobel voorjaar 2021 in een interview dat ik met hem had. We bevonden ons nog middenin de Covid-19 pandemie en de daarbij horende lockdowns. Teus Nobel toen: “Hoop, zeker. Dat zit absoluut in saudade. Dat was voor mij het saudade gevoel in 2019, een jaar waarin ik zowel vader werd als mijn vader verloor. Ik zie in mijn zoontje nu al eigenschappen van mijzelf en mijn vader terug. De jeugd is de toekomst. Zonder hoop zouden we deze crisis allang niet hebben overleefd. Dan was het nu overal in de wereld anarchie en oorlog. Dus ja, wat wil je zonder hoop? En als dat een verhaal is dat ik mooi kan opschrijven en mooi kan vertellen en aan het theaterpubliek kan geven, terwijl ik muziek speel die mij aan het hart gaat, dan heb ik volgens mij de jackpot te pakken.”
De theatervoorstelling is er (nog) niet, wel een album dat zijn gevoelens in deze reflecteert: Human First. Teus Nobel zegt daarop mét muziek dat hij eerst mens is, en pas daarna muzikant. Deze boodschap wil hij meegeven aan zijn oudste zoon Bix, aan wie het album is opgedragen en die ook op de hoesfoto te zien is.
De ruim zevenentwintig minuten durende titeltrack wordt geboren uit een muzikale explosie van luid uiteenscheurende chaos. Het is het beginpunt van een wonderbaarlijk pad van om elkaar spiralende en zich met elkaar verstrengelende tempi en thema’s. Op de weg die zich vervolgens ontvouwt, worden kortere en langere tussenstops ingekleurd met afwisselend piano, percussie en blazers, nu eens bruisend in meeslepende swing, dan weer uitbundig verhalend. En steeds en altijd weer is er die trompet, die als een richtingaanwijzer de vlucht naar voren neemt en jubelt van de bevrijding die zo inherent is aan het samenspel in en het beleven van jazz. Tot aan de ontknoping waar alles samenvalt in een groots moment (of zelfs monument) van instrumentale fonkeling. Human First – eerst mens, dan muzikant. Het is, Teus Nobel en Liberty Group bewijzen het, de basisvoorwaarde voor muziek met een hart, een ziel.
De Liberty Group is Teus Nobel op trompet/flugelhorn, Lennert Baerts op tenorsax, Teis Semey op gitaar, Alexander van Popta op piano en Fender Rhodes, Jeroen Vierdag op contrabas en Tuur Moens op drums. Voor de compositieopdracht Human First werd de Liberty Group uitgebreid met gitarist Teis Semey en tenorsaxofonist (en Boy Edgar Prijs-winnaar) Jasper Blom.
Op het album is tevens (in kwartetbezetting) een muzikaal tweeluik te horen van pianist Alexander van Popta: When Riku Saw The Colors Dancing. De pianist werd geïnspireerd door de fabuleuze beelden van in de nachtelijk-blauwe poollucht dansende lichtfiguren van aurora borealis, het Noorderlicht, van de hand van de Finse fotograaf, documentairemaker en timelapse specialist Riku Karjalainen.
