De Franse, in 1967 in het Canadese Montreal geboren, Jean-Guihen Queyras is een veelzijdig cellist, die even zo gemakkelijk klassiek speelt als jazz. Hij is ‘artist in residence’ tijdens de komende, negende editie van de Cello Biënnale in Amsterdam. Op vrijdag 28 oktober is in het Bimhuis de live uitvoering van het eerste album van zijn jazzkwartet Invisible Stream.
Ze vonden elkaar in 2019 in de Zuidfranse plaats Forcalquier tijdens het festival Des Rencontres Musicales de Haute-Provence. Daar richtten cellist Jean-Guihen Queyras, jazzsaxofonist Raphaël Imbert, drummer Sonny Troupé en pianist Pierre François Blanchard het kwartet Invisible Stream op, dat nu een eerste album aflevert. De naam Invisible Stream verwijst naar (volgens de album liner notes) “de ongeziene stromen die mensen en muziek met elkaar verbinden door stijlen of gebruikelijke esthetische en culturele grenzen te overstijgen”.
Bandleider Jean-Guihen Queyras neemt de luisteraar mee op een verrassende muziekreis naar, door hemzelf vormgegeven, jazzversies van O du, mein holder Abendstern uit Wagners Tannhäuser en An die Musik van Franz Schubert. Daarnaast bevat het album An den kleinen Radioapparat uit Hollywooder Liederbuch, een verzameling liederen die Hanns Eisler tussen mei 1942 en december 1943 componeerde als reflectie op zijn leven in ballingschap in Santa Monica, Los Angeles, Californië. Verder Des Ronds dans l’Eau van Raymond Le Sénéchal en Pierre Barouh en Beauty Is a Rare Thing van Ornette Coleman. Deze composities worden afgewisseld met arrangementen van Raphaël Imbert.
Jazzmeester
Het concert van Invisible Stream op 28 oktober in het Bimhuis mag dan in het teken staan van Jean-Guihen Queyras als ‘artist in residence’ van de Cello Biënnale, maar wat mij betreft laat het album horen dat de echte jazzmeester in het kwartet Raphaël Imbert is. Deze autodidact is een gedreven jazzsaxofonist, bandleider, componist en muziekleraar. Hij is de oprichter en artistiek directeur van de Nine Spirit Company en de huidige directeur van het Conservatoire van Marseille.
Invisible Stream laat vier toptalenten uit de klassieke en de hedendaagse jazzmuziek via de brandstof van improvisatie een dialoog op gang brengen tussen de composities van Raphaël Imbert, de klassieke wereld van Schubert en Wagner, en de vrije geest van Ornette Coleman.
Het album opent met het verhalende, uit vijf delen bestaande Akim’s Spirit van Raphaël Imbert. Delicate saxofoonflarden en dito aangestreken cellosnaren, ondersteund door de dromerige akkoorden van pianist Pierre François Blanchard, spelen met elkaar een langzaam spel van actie en reactie, dat uitmondt in meeslepende instrumentale wervelingen. Wagners O du, mein holder Abendstern krijgt in de breekbare versie van Jean-Guihen Queyras een aura van romantisch verlangen en vloeit naadloos over in An die Musik van Franz Schubert met daarin een warme, van leven vibrerende en uit de tenen geblazen saxofoonsolo. De melancholie in My Klezmer Dream van Raphaël Imbert vormt vervolgens de brug naar Ornette Coleman en Beauty Is a Rare Thing: lange diepe streken op de cello bezingen hier de schoonheid van vrije jazz zonder grenzen.
Via fraaie, meditatieve klankpatronen en een aantrekkelijk schmierende saxofoon in Raphaël Imberts eigen Musique aux Images trekken de vier van Invisible Stream vervolgens naar Hanss Eisler: An den kleinen Radioapparat. Het nummer valt op door zijn open en transparante structuur, en klinkt als een lofdicht op het geluk dat de componist moet hebben ervaren nadat hij op de loop voor het nazibewind in de VS was beland. Dan zijn er weer twee Imbert composities: So Long, Radio Voice en Exil. De eerste is een stemmige, met piano aangedreven ballad, de tweede wordt van peper voorzien door een felle scheursaxofoon. En dan, we zijn bijna een uur verder, is er het slot, veel te snel, met een klassieker uit het populaire songrepertoire. Des Ronds dans l’Eau van Raymond Le Sénéchal en Pierre Barouh, ook bekend als Now You Want to Be Loved, werd in 1967 voor het eerst uitgebracht door Annie Girardot & Nicole Croisille en later vertolkt door onder anderen Françoise Hardy, Belinda Carlisle en Liesbeth List. En nu dus door Invisible Stream, met Raphaël Imbert die in een fraai en vlammend slotakkoord de sterren tot flonkeren blaast. Invisible Stream is poëtische uitdrukkingskracht op hoog niveau.
Voor alle concerten van Jean-Guihen Queyras tijdens de Cello Biënnale, klik hier.
Invisible Stream
Harmonia Mundi HMM902343 / EAN 3149020944691