T.V.Sky van de Zwitserse Young Gods is hard, brutaal en explosief: een ode aan de oerkracht van de rock & roll.
door C. Cornell Evers OOR 15 februari 1992
‘Ik hou niet van die term, rock & roll, gewoon rock is voldoende.’ Aan het woord is Franz Reise, baas van en eigenlijk The Young Gods zelf, Zwitserse hoop in bange dagen en meester in het tot buitensporige proporties opblazen van de basisprincipes van elke muziekstijl die hij onder handen neemt.
The Young Gods werden lang aangemerkt als het Europese antwoord op de verpletterende kracht van Swans oude stijl. Deze vergelijking was niet helemaal terecht. The Young Gods – behalve Franz Reise ook nog twee lieden die zich respectievelijk Üse Drums en Al Mono noemen – hebben toch altijd een heel eigen koers gevaren. Daarbij was het hooguit de enorme energie die uit de muziek sprak, die associaties opriep met de massieve muren van geluid waarop de Amerikaanse Michael Gira en zijn zwarte zwanen ooit patent hadden.
Na het audio-terrorisme van duidelijk Europees getoonzette langspelers als The Young Gods en L’Eau Rouge/Red Water en een even eigenzinnig als verrassend tribuut aan de Duitse componist Kurt Weill – The Young Gods Play Kurt Weill – is er nu T.V.Sky: een indrukwekkende cross-over tussen metal en psychedelica. T.V.Sky bevat rock die in de oerkrochten van de muziek lijkt te zijn ontstaan. Niks headbangen met een stupide grijns op het gezicht en de idioot uithangen, zoals dag in dag uit in hele series van stompzinnige clipjes op een station als MTV wordt gedemonstreerd, maar rock als het instrumentarium van een avant-gardistische beweging zoals die zich manifesteerde voordat allerlei foute krachten en straatfilosofen ermee aan de haal gingen en het begrip avant-garde misbruikten om het eigen creatieve onvermogen te maskeren.
T.V.Sky is hard en brutaal maar niet destructief, al is de titel als zodanig wel een verwijzing naar de giftige wereld van bedrog zoals die in vooral Amerikaanse tv-commercials wordt voorgesteld. ‘Rock is voor mij Gene Vincent en Bill Haley. Rock is nu weinig meer dan een formule die wordt uitgemolken. Er zit wel een aspect van rock & roll in maar het is niet experimenteel, noch straalt het de elektriciteit uit die bij rock hoort, het grote stads-gevoel.’
Of er dan nog wel echte rock bestaat, in de geest zoals hij dat bedoelt? Of is de rock misschien echt dood, zoals sommige onheilsprofessoren en stukjesschrijvers met enige regelmaat beweren? Zo erg is het nog niet. Ook Frans Reise ziet nog hoop. ‘Rock & roll is dood’ is gewoon een van die loze opmerkingen waarmee mensen komen aanzetten die nauwelijks of geen inzicht hebben in wat er in de rockcultuur werkelijk gaande is, meent hij. ‘Rock & roll is dood is zo’n Jim Morrison-cliché. Het is wel waar dat er geen avontuur meer zit in de rock & roll – de underground heeft zichzelf om zeep geholpen – maar rock leeft. Ik ben van de derde generatie mensen die zijn opgegroeid met rock. Mijn broer luisterde naar The Doors en ik luisterde mee. Ik was vijftien jaar toen de punk kwam. Rock is niet dood, niet zolang er nog mensen zijn die aan rock een hoop energie ontlenen.’
Of Nirvana, voor menigeen dé band van het moment rock & roll is? Franz Reise meent van wel. En Sonic Youth kan, zo vindt hij, ook aanspraak maken op die status. ‘Ik hou persoonlijk helemaal niet van Sonic Youth maar hun stijl, hun meningen, hun invalshoeken zijn duidelijk rock & roll. Ik denk alleen dat veel van de rockbands van nu nooit zo goed zullen worden als indertijd Led Zeppelin of The Stooges. Zij deden wat op dat moment in hen opkwam, daar werden ze door gedreven, dat was hun stijl. In hun tijd waren zij de avant-garde. Kijk naar The Stooges, niemand begreep dat toch. Zo gauw iets echter wordt geassimileerd, wordt het een model. Hoeveel bands zijn er nu die als The Stooges proberen te klinken? Massa’s! Dat is echt ongelooflijk. Waardering heeft te maken met het afstand kunnen nemen.’
Gevraagd naar zijn voorkeuren met betrekking tot de muziek van nu, komt Reise met een lijst van de meest uiteenlopende namen aanzetten. Wat al die groepen echter met elkaar gemeen hebben, is de energie die ze in hun muziek uitstralen, de wil en het doorzettingsvermogen om alleen dat te doen waar ze voor de volle honderd procent achter kunnen staan, onafhankelijk van het feit of hun muzikale uitingen nu wel of niet ‘commercieel verantwoord’ zijn. Onder de groepen die Reise noemt, bevinden zich Einstürzende Neubauten, Urban Dance Squad, La Muerte, Red Hot Chili Peppers, Jane’s Addiction, Soundgarden en Ministry, maar ook Bérurier Noir en Treponem Pal.
‘Public Enemy is briljant, maar kun je zeggen dat dat rock & roll is?’
T.V.Sky is rock maar de muziek bezit toch nog een veelheid van Europese elementen. Het is in ieder geval geen totale uitverkoop geworden, grinnikt Reise. ‘Er zit nog voldoende gevoel voor historie in. Onze benadering is anders dan die van de meeste Amerikaanse bands. Wij hebben andere achtergronden. De gemiddelde Europeaan heeft meer culturele opvoeding via school meegekregen dan de gemiddelde Amerikaan. Wij komen in contact met drama, theater, klassieke muziek. Dat alles bij elkaar voegt iets substantieels toe aan de muziek die hier wordt gemaakt. Niemand in Amerika zou met een plaat als T.V.Sky op de proppen kunnen komen.’
Ook Nine Inch Nails niet, van wie voorman Trent Reznor prat gaat op de Europese invloeden die hij in zijn muziek zou verwerken? Reize lacht: ‘Hij zou nooit een song als Gazoline Man kunnen opnemen. Wat Trent Reznor ook beweert, Nine Inch Nails is gewoon een mixture van pop en de Amerikaanse opvatting van industriële muziek. En er is de afstand. Er loopt een hele duidelijke lijn vanuit Gazoline Man naar een typisch Amerikaans fenomeen als ZZ Top. ZZ Top is een instituut waar je als Amerikaanse band vanaf moet blijven. Omdat wij echter die afstand hebben, kunnen wij een dergelijke song wel opnemen.’
Dat zijn Europese achtergrond voor hem echt van wezenlijk belang is, zou Reise niet willen beweren. ‘Soms wel, soms niet. Ik ben nieuwsgierig. Ik ben continu hongerig naar kennis. Dat heeft te maken met het feit dat ik mijzelf op allerlei gebieden als een beetje achterlijk beschouw, in die zin dat er zoveel dingen zijn die ik niet weet. Ik wil alles tot me nemen, theater, kunst, muziek, alles. Ik hou daarvan, op dezelfde manier al ik ervan hou om een goede fles wijn open te trekken als er iemand op bezoek komt.’
Een levensgenieter? ‘In zekere zin, ja. Ik hou van het leven, in al zijn facetten. Laten we eerlijk zijn, dat is toch veel beter dan met een verveeld smoel de avant-gardist uithangen?’