Marc Almond
VAN MAISON PRETTY BOY
door C. Cornell Evers foto’s 17 december 1988
Jarenlang werd Marc Almond zowel verguisd als bejubeld. Met de nieuwe langspeler The Stars We Are en de hitsingle Tears Run Rings lijkt erkenning op grote schaal binnen bereik. Of Almonds nieuwe mainstream-publiek echter ingenomen zal zijn met een binnenkort te verschijnen dubbelalbum met songs die zijn geïnspireerd op het werk van Jacques Brel, Leo Ferré, Juliette Greco, Barbara, Jean-Paul Sartre, Baudelaire, Rimbaud en Verlaine kan alleen de toekomst leren. Marc Almond: van sekssymbool tot Las Vegas-ster.
Het is even een pijnlijk moment, daar in Paradiso. Marc Almonds begeleidingsgroep La Magia heeft zojuist het intro afgerond dat de aanloop vormt tot wat bij ieder optreden een ware tour de force is. Als de vroegere Soft Cell-zanger The Lockman van zijn grote idool Jacques Brel brengt is dat veelal zonder begeleiding. In de opvatting van Almond is het louter en alleen de kracht van zijn stem die de song moet dragen. Begin 1987 maakte hij met dit nummer diepe indruk tijdens een Brel-manifestatie die werd georganiseerd in hetzelfde Paradiso. ‘Hij kan écht zingen,’ werd er verzucht door mensen, critici ook, die hem jarenlang voor de voeten hadden geworpen dat zijn vocale uithalen nog het meest weghadden van het geluid dat een krolse kat uit zijn strot haalt. Twee jaar later houdt Paradiso wéér de adem in, als Almond vol overgave de eerste woorden door de voormalige kerk doet schallen. Dan krimpt hij ineen. Het is plotseling stil. De kleine zanger mompelt een verontschuldiging en haast zich het podium af.
‘Het was of er ineens allerlei naalden in mijn keel werden gestoken,’ vertelt hij later op de avond. Eerder al had de zanger geklaagd over de bedompte door sigarettenrook vervuilde lucht in Paradiso die hem danig hindert. Een ovatie klinkt als Almond opnieuw opkomt. Ondanks de plotselinge onderbreking is de sfeer goed gebleven. Het is dan ook een fantastisch optreden dat volgt.
Een dag later, in het Rotterdamse Nighttown klinkt tijdens de wat rustiger nummers luid gelal van de bar tegenover het podium. Er worden denigrerende opmerkingen geroepen. Fotograaf Wim van de Hulst krijgt van iemand uit het publiek een gerichte stomp in de maag en moet zijn werk staken. Na afloop is het in de kleedkamer een komen en gaan van fans. Almond staat iedereen vriendelijk te woord. Hij deelt handtekeningen uit en poseert gewillig samen met zijn bewonderaars voor inderhaast uit handtasjes opgediepte cameraatjes.
Ondanks alle aandacht heeft hij echter meer genoten van het optreden in Paradiso, zo merkt hij op. ‘Als je net als hier continu tegen een bar aankijkt, met het gerinkel van glazen en zo, dan is het heel moeilijk om bijvoorbeeld een nummer als If You Go Away te doen, waarbij je jezelf een persoon voor de geest moet halen voor wie je dat zingt. De live-situatie is een constant gevecht. Het optreden in Paradiso was behoorlijk chaotisch maar ik ontving meer warmte van het publiek. Daardoor ook kreeg ik weer adrenaline. Ik moest de show afmaken. Ik kon die mensen niet laten stikken. The Lockman is een van mijn favoriete Jacques Brel-nummers en ik wilde die song absoluut zingen. Ik raakte echter volledig de controle over mijn stem kwijt. Een ogenblik lang was ik volledig in paniek. Ik wist niet wat er aan de hand was. De pijn was zo hevig. Het was echter het publiek dat zorgde dat ik er weer bovenop kwam. Heb je ooit gehoord van doctor theatre?‘
Marc Almond leeft voor zijn publiek. Hij heeft altijd een zekere angst dat hij het niet goed doet, dat zijn songs niet perfect zijn. ‘Ik kan maar tot op zekere hoogte heel hard werken. Dan verwacht ik iets terug. Hoe goed ik live ben hangt voor een groot deel van hen af die naar mij komen kijken. Het helpt enorm als ze op de juiste momenten participeren. Als ik in een song als In Your Bed zing “How good it is in your bed”, dan lok ik ze een beetje uit hun tent, op een seksuele wijze, zo van “Kom maar op”. Ik speel dan het sekssymbool maar geef het geheel tegelijkertijd een meer humoristisch tintje. Als ik op zo’n moment geen respons krijg en ze het spel niet meespelen, dan werkt dat niet. Daarom ook vind ik het zo moeilijk om in de studio een live-situatie te creëren. Ik mis daar de respons van het publiek. Om die reden zijn mijn studio-opnamen zoveel gladder dan wat ik live doe. Op het podium komt er veel meer van mezelf uit. Er is een duidelijk verschil tussen de Marc Almond die je live ziet en de persoon die onder die naam platen maakt.’
MASTURBATIE
Ondanks zijn groeiende populariteit moet Almond de laatste tijd nogal wat kritiek incasseren. ‘Ik zal de laatste zijn om te beweren dat de onderwerpen waarover ik schrijf nooit eerder zijn gecoverd. Ik schrijf er alleen over in mijn stijl, over hoe ik er tegenaan kijk en hoop dat dat op een of andere manier relevant is voor iemand die naar mijn songs luistert. Men noemt het egocentrisch dat ik daarbij nogal eens in de ik-vorm schrijf. Ik ben het daar niet mee eens, omdat ik de luisteraar zo de mogelijkheid geef zichzelf met de song te identificeren. Neem een klassieke song als Something’s Gotten Hold Of My Heart (nieuwe single – CCE), die hoort toe aan degene die ernaar luistert. Als ik in These My Dreams Are True zing “I’m a labyrinth of hopes and fears, of tears of frustration and of anger,” dan hoop ik dat de luisteraar misschien aan zichzelf toegeeft dat hij of zij een complexe persoon is die eveneens dit soort gevoelens heeft en deze o zo graag zou willen toevertrouwen aan een bemind persoon. Maar dit soort opvattingen zijn niet nieuw. Mensen hebben altijd al in de ik-vorm geschreven. Daar is niets egocentrisch bij.’
Het materiaal op de langspeler The Stars We Are is veelal lichtvoetig en staat in veel opzichten haaks op wat Almond op vroegere platen liet horen. Toen toonde hij zich altijd een vurig pleitbezorger voor de romantische kanten van het leven aan de rand van de maatschappij, van een wereld waarin hoeren en zwervers hoofdrollen spelen en de erotiek een allesbepalende factor is. Voorlopig hoogtepunt daarbij is de vorig jaar verschenen langspeler Mother Fist And Her Five Daughters, naar een verhaal over masturbatie, geschreven door het inmiddels alweer enige tijd geleden overleden enfant terrible van de Amerikaanse literatuur Truman Capote. ‘Het materiaal op Mother Fist was heel duidelijk een reflectie van die periode in mijn leven. Ik werd toen dertig en dat feit had een erg emotionele uitwerking. Sindsdien heb ik toch een iets andere kijk op de wereld gekregen. Ik ben beduidend minder melancholiek. Het maakt me tegenwoordig ook minder uit wat de mensen van mij zeggen, wat ze denken. Ik ben een stuk optimistischer nu, heb ook minder de behoefte om erg diep in de menselijke psyche te wroeten. Iemand verweet me onlangs dat ik voor The Stars We Are minder songs had geschreven die over de goot gingen. Ik ben echter niet gestopt met het schrijven over de goot maar wilde gewoon een welverdiende vakantie.’
INCESTUEUZE LIEFDE
Wie zich meer op zijn gemak voelt met de wat donkere kanten van Marc Almond kan over enige tijd zijn of haar hart ophalen met een dubbelalbum waarop de zanger niet alleen nummers covert van fenomenen als Jacques Brel, Juliette Greco, Barbara en Leo Ferré maar waarop tevens diverse op muziek gezette teksten zijn te vinden van Franse literatoren als Jean-Paul Sartre, Baudelaire, Rimbaud en Verlaine. Voor de unieke vertalingen tekent de schrijver van erotische misdaad-romans Paul Buck. Met hem werkte Almond eerder samen voor de mini-elpee Violent Silence, waarop hij een hommage brengt aan de Franse surrealist en schrijver van erotische boeken Georges Bataille. ‘Dit hele project was een enorm experiment dat is begonnen met
‘Ik speel het sekssymbool, maar
geef het geheel tegelijkertijd een
humoristisch tintje’
Violent Silence en het coveren van werk van Jacques Brel. Wat mij in de Franse schrijvers aanspreekt is de donkerte die vaak in hun poëzie zit, het element van begeerte dat er vanaf straalt, de combinatie van het boze en de dood, de belofte van verleiding, de dreiging, het gevaar, lust maar ook eenzaamheid. Toen Paul Buck aan de vertalingen van de Brel-songs begon te werken gaf hij me enige tapes met daarop allerlei soorten muziek, voor als we het project verder uit zouden bouwen. Daar zaten dingen bij die nog nooit door iemand in het Engels waren gedaan. Sommige van de dingen die ik hoorde raakten me enorm. Seul van Barbara bijvoorbeeld, Alone… over eenzaamheid. Ik had nog nooit eerder van haar gehoord. Zij heeft ook Incestuous Song geschreven, dat een prachtige melodie heeft, een ongelooflijk mooie tekst ook. Het is geschreven vanuit een moeder die een incestueuze liefde voor haar zoon koestert. In de vertaling is het echter eveneens een song geworden over de gevoelens die Maria voor Jezus had. Het was een moeilijke klus om alles zo te krijgen dat de teksten ook in het Engels zeggingskracht hadden en dat ze desondanks klopten met de muziek. Maar uiteindelijk is het dan gelukt. Ik ben erg trots op het resultaat. Het is in ieder geval allemaal heel persoonlijk geworden.’
CLAUSE 28
Marc Almond is een sekssymbool, voor een grote schare homofiele mannen en voor jonge meisjes. ‘Haha, grappig, vind je niet? Ik vind het wel fantastisch, al snap ik niet waarom ik ook maar voor iemand een sekssymbool zou zijn. Ik neem het niet al te serieus. Er zit een element van fun bij en misschien is het dat wel wat het sexy maakt. Ik weet het niet, sexy funny of zo. Ik denk echter dat het voor veel mensen toch een teleurstelling moet zijn als ze me van dichtbij zien, haha. Als ik in de spiegel kijk zie ik tenminste geen sexy goeduitziend personage of iets in die geest. Misschien ben ik wel een anti-sekssymbool, ben ik juist de tegenpool van een sekssymbool. Ik weet het niet. Het maakt me wel gelukkig dat er zoveel verschillende soorten mensen waardering hebben voor wat ik doe.’
Marc Almond begint zijn carrière in het duo Soft Cell, dat in ’81 met een cover van het nummer Tainted Love een wereldhit scoort. Het blijkt een eenmalig succes en in ’84 begint hij aan een solocarrière die al tijdens zijn duo-periode werd opgestart via hobbyprojecten als Marc And The Mambas, waaruit The Willing Sinners voortkomen. Altijd al geïnteresseerd in ‘sleaze’, de donkere kant van het bestaan en alles wat vies en voos is bezingt Almond de glamour van de goot fraaier dan ooit. Invloeden uit cabaret en jazz gaan steeds zwaarder wegen en begin ’87 maakt hij als zanger enorm veel indruk tijdens een tribuut aan Jacques Brel in het Amsterdamse Paradiso.
Mother Fist And Her Five Daughters was al een verwijzing naar masturbatie als alternatief voor geslachtsgemeenschap, dit in verband met de steeds meer om zich heen grijpende virusziekte Aids. Ook verleende Almond de laatste jaren regelmatig zijn medewerking aan benefietmanifestaties, bedoeld om geld bij elkaar te krijgen voor de hulp aan mensen met Aids enerzijds en om doelgerichte voorlichting te kunnen geven over hoe besmetting te voorkomen anderzijds. Onlangs nog kwam er een compilatie-album uit, ’til Things Are Brighter, waarop artiesten als Michelle Shocked, Stephen Mallinder, Sally Tims, Peter Shelley, The Mekons en ook Marc Almond songs vertolken van de country-legende Johnny Cash. De opbrengst van ’til Things Are Brighter is bestemd voor The Terrence Higgins Trust, een organisatie die zich bezighoudt met onder andere voorlichting over de gevreesde ziekte. Echter in een land als Groot-Brittannië, waar Aids nog al te vaak als een typische homo-ziekte wordt gezien, zouden dit soort initiatieven wel eens op weerstand kunnen stuiten. Het zal niet de eerste keer zijn dat voorlichtingsmateriaal van bijvoorbeeld The Terrence Higgins Trust door de overheid als pornografisch materiaal in beslag wordt genomen. Sinds Clause 28 is het in Groot-Brittannië zelfs wettelijk verboden om homoseksualiteit te promoten. Volgens Almond vallen de problemen in de praktijk echter wel mee. ‘De meerderheid van de Britse bevolking negeert die wet gewoon. De wet verbiedt de promotie van homoseksualiteit en gelukkig zijn ook de media er inmiddels achter dat Aids niet specifiek een homo-ziekte is. Mensen die dat beweren zijn gewoon dom. Overigens heeft Clause 28 een totaal averechtse uitwerking. Er is nog nooit eerder zoveel promotie voor homoseksualiteit gemaakt. Vooral vanuit de entertainment-industrie is enorm veel verzet gerezen, ook van de kant van artiesten die geen homoseksueel zijn. Ze zijn zich bewust van de invloed die de homo-cultuur op bijvoorbeeld het theater en de film heeft. Als men toestaat dat daarin wordt gecensureerd, wat zal dan het volgende doelwit zijn?’
Laatste vraag. Er gaan geruchten, over Something’s Gotten Hold Of My Heart en over Gene Pitney. ‘Daar kan ik nog niets over zeggen, haha. We zien wel wat er gaat gebeuren. Laat ik zeggen dat de kans erin zit dat Gene en ik de song samen gaan zingen… in Las Vegas.’ ●