“Onze tijd heeft klassieke muziek in een keurslijf geperst,” zei Ton Koopman ooit tegen me in een interview. “Vroeger was het anders: mensen gingen naar de opera voor hun favoriete zanger. Was je minder tevreden, dan vlogen er zomaar sinaasappelschillen of kippenpoten door de loges. Het ging niet om het verhaal, maar om de rauwe beleving van de muziek.”
Daar moest ik aan denken bij het luisteren naar ‘Songs of Passion’, het onlangs uitgebrachte dubbelalbum, waarop de Franse mezzosopraan Lea Desandre, luitist en dirigent Thomas Dunford en het veelzijdige Jupiter Ensemble Engelse muziek uit de zeventiende eeuw spelen. Centraal staan de componisten Dowland (circa 1562 – 1626) en Purcell (1659 – 1695), uitblinkers en virtuozen in creativiteit die bekendstaan om hun expressieve, melancholische en liefdevolle muziek – een mix van verlangen, kwetsbaarheid en smart. Dowlands liederen zijn breekbaar en intiem, Purcells aria’s groots, dramatisch en hartverscheurend.
‘Songs of Passion’ is geen netjes opgeborgen stukje geschiedenis, maar een rauwe ontmoeting met de ziel van de Engelse barok. Desandre en Dunford tillen Dowland en Purcell uit het stof, laten je voorbij de oppervlakte kijken en raken die rauwe emoties in hun muziek. Dowlands luitliederen als ‘Come Again’ en ‘Flow My Tears’ zijn intiem en breekbaar, terwijl Purcells aria’s – met als climax Dido’s klaagzang, het iconische ‘When I am laid in Earth’ uit ‘Dido and Aeneas’ – onmiskenbaar dramatisch en vol hartverscheurende schoonheid zijn.
Het valt op dat Dowland hier een Purcelliaanse jas aangemeten krijgt; zijn ingetogen melancholie kleurt rijker en expressiever door de arrangementen en het ensemble. Het vertraagde, diep herkenbare Dowland-karakter ontvouwt zich in een ongepolijste, bredere barokke twist die niet strikt historisch is, maar wel intens en meeslepend.
Desandre zingt recht uit de ziel: krachtig, kwetsbaar en puur. Dunfords luit opent het verleden met de scherpte en fijnheid van een lancet, zacht maar indringend. Samen met het Jupiter Ensemble, met als gastzangers alt Jess Dandy, tenor Laurence Kilsby, bariton Huw Montague Rendall en bas Alex Rosen, brengen ze muziek zonder opsmuk, die juist daardoor rauw, warm en menselijk blijft. Dit is barok zoals bedoeld lijkt: direct, tijdloos en onmiskenbaar eerlijk. Hun uitvoering balanceert tussen precisie en pure emotie – en raakt elke snaar.
Lea Desandre, Jupiter, Thomas Dunford – Songs of Passion
Erato
