Een oud spreekwoord zegt: ’twee geloven op één kussen, daar slaapt de duivel tussen’. Geldt dit ook voor muziek? Vroeger misschien, maar tegenwoordig zijn uitwisselingen tussen diverse genres een normaal onderdeel van het creatieve proces van veel musici en orkesten. Zo ook bij de Noorse multi-instrumentalist, zanger en componist Vegard Sverre Tveitan, bekend als Ihsahn in de (progressieve) rock, metal en avant-garde.
Vegard Sverre Tveitan werd vooral bekend door zijn werk met de black metal band Emperor. Hij is ook een van de oprichters van Thou Shalt Suffer, waarin hij gitaar en keyboard speelde en als zanger optrad. Daarnaast werkte Tveitan samen met zijn vrouw Heidi Solberg Tveitan, bekend als Starofash, in het project Peccatum. Sinds 2006 richt hij zich voornamelijk op het maken van soloalbums en af en toe een gastoptreden.
‘Ihsahn’ is ook de titel van het nieuwe project van Vegard Sverre Tveitan. Dat bestaat uit elf nummers die zowel in een metal als een orkestrale versie zijn opgenomen en uitgebracht op twee aparte releases. De orkestrale delen zijn volgens Tveitan zo gecomponeerd dat ze zowel binnen de metalversie werken als een eigen score vormen.
Metal en zware orkestrale muziek hebben altijd al met elkaar geflirt. En in de rituele context van veel metalbands wordt de duivel vaak gezien als een ‘Fair Angel’ of ‘Subtle Beast’, zoals luitist Jozef van Wissem (ook niet vies van een potje metal) de vorst der duisternis noemde op zijn laatste album ‘The Night Dwells In The Day’.
In plaats van een echt symfonieorkest in te huren, besloot Vegard Sverre Tveitan voor de opnames van ‘Ihsahn’ alles zelf in te spelen, op de computer, instrument voor instrument, met behulp van samples. Het kostte hem drie jaar, maar door de covid-19 pandemie had hij de tijd ervoor. Net als bij de metalversie speelde Ihsahn een groot deel van de orkestrale versie zelf in, met uitzondering van de drums en percussie, die werden verzorgd door Tobias Ørnes Andersen en Tobias Solbakk, aanvullende percussie door zijn zoon Angell Solberg Tveitan en viool door Chris Baum.
De respectievelijke verhaallijnen van de metal- en orkestrale versie van ‘Ihsahn’ lopen parallel aan elkaar, maar zijn zo met elkaar verweven dat de luisteraar op elk moment kan overstappen tussen de twee werelden. Nummers als ‘Cervus Venator’, ‘Anima Extraneau’ en ‘Sonata Profana’ zijn identiek in beide versies.
De metalversie van ‘Ihsahn’ is een intense rit vol scherpe bochten, zware rock en tribale drumpartijen, die voert langs snijdende gitaarsolo’s en uit de diepe aarde opborrelende vocalen. De orkestrale versie van ‘Ihsahn’ werd geïnspireerd door filmcomponisten zoals Jerry Goldsmith, John Williams en Bernard Herrmann.
‘Ihsahn (orchestral)’ is minstens zo stevig gelaagd als ‘Ihsahn (metal)’, maar heeft meer adem, ruimte. Waar ‘metal’ de luisteraar meeneemt op een beklemmende reis door diepe emoties, biedt ‘orchestral’ een meeslepend episch avontuur waarin de natuur zelf de (destructieve) mens tot inzicht dwingt. Zie ook de bloemrijke video van het sfeervolle ‘The Distance Between Us (Orchestral Version)’.
In november werd de eerste single van ‘Ihsahn’ online uitgebracht, ‘Pilgrimage to Oblivion’, samen met bijbehorende video’s. De video voor de metalversie is gemaakt door Shaun Hodson uit het Verenigd Koninkrijk, terwijl de video voor de orkestrale versie is gemaakt door Costin Chioreanu uit Roemenië.
Kunnen muzikanten en artiesten de boswetenschappers en klimaatwetenschappers helpen communiceren met de wereld? Ik denk dat Vegard Sverre Tveitan op deze vraag met ‘Ihsahn’, zo niet direct dan toch indirect, een positief antwoord geeft. En dat is inclusief een majestueuze dubbelslag luisterervaring.