De ander zien gaat verder dan alleen zien;
het is ook de ander horen
In een gepolariseerde wereld omarmt
Michel Banabila
die ander in zijn muziek
Through Global Frequency
Diversiteit loopt als een rode draad door het werk van de Rotterdamse geluidskunstenaar Michel Banabila. ‘Through Global Frequency’ is een uitbreiding van zijn identiteit en een gebaar naar anderen – een tegenwicht tegen het harde vreemdelingenbeleid en de golf van online haat. Het is een warm pleidooi voor een gezamenlijke toekomst.
Johnny Rotten van de Britse punkrockgroep Sex Pistols zong in 1977 “God Save the Queen / Her Fascist Regime”. Het nummer stond op het album ‘Never Mind the Bollocks, Here’s the Sex Pistols’.
De tekst was niet zozeer een persoonlijke aanval op de Britse koningin, maar vooral een scherpe kritiek op het Engeland van eind jaren zeventig. Het was een uiting van onvrede over sociale ongelijkheid en het gebrek aan toekomstperspectief waarmee jongeren geconfronteerd werden: “No future for you / No future for me”.
Bijna een halve eeuw later ontving de Nederlandse koning de Amerikaanse president van een fascistisch regime in opkomst, met alle egards, en liet hem zelfs in zijn paleis overnachten. De koning ontbeet met hem en noemde het “fantastisch om de president gastvrijheid te kunnen bieden”.
Een paar weken later keurde de Nederlandse politiek een wet goed die groepen mensen ontmenselijkt (“No future for you”) en iedereen die hen helpt criminaliseert.
“…alleen het gelaat van de ander confronteert mij werkelijk met mijn verantwoordelijkheid voor haar of zijn leven.” (Emmanuel Levinas)
De bovenstaande uitspraak komt van de Franse filosoof Emmanuel Levinas (1906-1995), bekend om zijn ethiek van de ander. Volgens Levinas roept de confrontatie met het gelaat van de ander een fundamentele verantwoordelijkheid op. Deze verantwoordelijkheid is niet het gevolg van een keuze, maar ontstaat door de ontmoeting. Het gelaat herinnert ons eraan dat de ander geen object is, maar een subject met eigen rechten en waardigheid. Het dwingt ons om zorg te dragen voor het leven van de ander en die eerlijk en met respect te behandelen.
Levinas zegt ook dat hij God “ziet” in het gelaat van de ander. Voor hem is God de “Ongrijpbare” die zich niet rechtstreeks openbaart, maar zich alleen toont via de ander. God staat volgens hem niet boven de mens, maar is juist op aarde aanwezig in de kwetsbaarheid van de ander.
Het zien van de ander is een gedachte die bij velen niet meer echt wortel schiet, vooral niet bij politici en hun aanhangers die christelijke waarden ‘claimen’ en misbruiken. Bij anderen, gelukkig, gebeurt dat nog wel.
Het zien en horen van de ander is ook wat Michel Banabila voor ogen had bij het maken van zijn recente digitale album ‘Through Global Frequency’.
Wat begon als een simpel Engelstalig gedicht met audiolinks, die verwezen naar opnames die hij de afgelopen jaren maakte en deelde op Metalabel en zijn website, groeide uit tot een videoproject dat bedoeld was voor een installatie. Vrij plotseling werd er een muziekalbum gemaakt, gebaseerd op stemopnames die vrienden en familie van over de hele wereld stuurden. Ze namen deze op met hun telefoon of andere audio-apparaten. Onder hen waren kunstenaars met wie Michel Banabila eerder had samengewerkt, zoals Scanner, Yuko Kobayashi, Cengiz Arslanpay en Maryana Golovchenko.
Elke stem is herkenbaar en weerspiegelt volgens Banabila hoe hij de afzenders kent. Bij het verwerken van hun stemmen richtte hij zich op hun persoonlijkheden en de karakteristieke klank van hun talen: Frans, IsiZulu, Oekraïens, Japans, Turks, Duits, Nederlands en meer.
Michel Banabila verweefde deze stemmen door elektronische muzikale lijnen en omhulde ze met klankschappen die soms dromerig aquarelachtig zijn, dan weer tinkelen als druppels op een boomblad, ruisen als een zomerbries of rollen als getijden aan een kustlijn. Altijd vormt de stem het hart van de compositie, gedragen door de klanken van de makers, naast de componist zelf ook Robin Schaeverbeke, Cengiz Arslanpay, Rutger Zuydervelt en in één track Peter Hollo op cello.
Waarom doe ik dit? was de vraag die Michel Banabila zich tijdens het hele proces stelde. Wie hem volgt, weet dat diversiteit een rode draad door zijn werk is. In dat opzicht is ‘Through Global Frequency’ een uitbreiding van wie hij is en altijd al was. Maar het is ook een gebaar, een warme omhelzing van de ander, en daarmee een tegenwicht voor het door en door zieke migratiebeleid van de Nederlandse regering, haar bedrog tegenover het Palestijnse volk, de haatberichten die online circuleren en de wereld overspoelen en dreigen te verdrinken. In deze chaos en onrust is muziek maken voor Banabila “altijd een manier geweest om gezond te blijven”. ‘Through Global Frequency’ helpt ook de luisteraar daarbij: het is een muzikale, meditatieve reis om gezond mee te blijven.
Michel Banabila – Through Global Frequency
