Matt Johnson als The The terug in de frontlinie

Matt Johnson
is

 

The The,

 

de man die in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw een handjevol sterke platen op de wereld losliet. Daarop beschouwde hij zaken als hypocrisie, hebzucht en egoïsme als het gif dat uit de poriën sijpelt van het kapitalisme van de verlangensstructuur, een van de grootste aanjagers van de mens-en-planeet-vernietigende-ongelijkheid in de wereld.

Drie jaar geleden keerde hij na lange afwezigheid terug op het concertpodium, met een selectie van de songs die hem indertijd in de frontlinie plaatsten. Wat op 5 juni 2018 begon als een memorabele live-ervaring voor al wie erbij was en een van de eerste optredens van de band na zestien jaar, is nu getransformeerd in een bijzonder live-album: The The: The Comeback Special – Live At the Royal Albert Hall.

Om The Comeback Special compleet te maken, komt er binnenkort ook een kunstboek van 136 pagina’s uit, met daarin zes cd’s en exclusieve foto’s, plus een concertfilm van regisseur Tim Pope. De laatste is een van de vier regisseurs waarmee Matt Johnson in 1986 de film Infected maakte, geschoten op locatie in Peru, Bolivia, New York en Londen. Op het gelijknamige album schetste de destijds 24-jarige zanger het verval en de aftakeling van de menselijke soort, haar agressie en obsessies. Veel is er sindsdien niet veranderd in de status quo van de mensheid. De menselijke conditie is er eerder verder op achteruit gegaan. Zie de corona-crisis. Zie de klimaat-crisis. Zie de steeds groter wordende kloof tussen arm en rijk. Zie het overal opkomende neo-fascisme.

De zegetocht van Matt Johnson als vaandeldrager van de alternatieve rock begon als 20-jarige met het album Burning Blue Soul (1981), toen nog onder zijn eigen naam uitgebracht, later als heruitgave onder The The vlag. Daarna volgden Soul Mining (1983), Infected (1986), Mind Bomb (1989), Dusk (1993), Hanky Panky (2000), Naked Self (2020) en het compilatie-album 45 RPM: The Singles of The The (2002).

De 24 nummers op The The: The Comeback Special beslaan het hele oeuvre van Matt Johnson, met uitzondering van het Hank Williams tribuut-album Hanky Panky. Ze vormen samen de bijna twee uur durende, integrale registratie van het concert in de Royal Albert Hall op 5 juni 2018. Matt Johnson, zelf op gitaar, stond daar met een meer dan geweldige band, met Barrie Cadogan op gitaar, James Eller op bas, DC Collard op toetsen en Earl Harvin op drums. De stem van Matt Johnson is er in al die jaren van betrekkelijke stilte en geen optredens niet op achteruit gegaan, integendeel, als zanger is hij duidelijk gerijpt en dat maakt dat de songs nog evenveel kracht uitstralen als voorheen, vaak zelfs meer. Daarbij gevoegd de ongemeen spannende arrangementen en gesteld kan worden dat Matt Johnson met The Comeback Special een nieuw en uitdagend hoofdstuk in zijn carrière is ingegaan.

‘If the real Jesus Christ were to stand up today, he’d be gunned down cold by the C.I.A.’, zong Matt Johnson in 1989 in Armageddon Days (Are Here Again) op het album Mind Bomb, de opvolger van Infected. Armageddon Days is een van de vele songs van Matt Johnson die nog altijd actueel zijn, alleen zou er nu waarschijnlijk een liquidatie drone worden ingezet.

Een andere song waarin Matt Johnsons laat horen niets van zijn vechtlust te hebben verloren is het met een verrukkelijke jazzy pingelpiano ingeleide Heartland, waarin hij snoeihard de decadentie van de westerse samenleving fileert:

The ammunition’s being passed, and the lords been praised,
But the wars on the televisions will never be explained,
All the bankers gettin sweaty, beneath their white collars,
As the pound in our pocket, turns into a dollar.

This is the 51st state–of the U. S. A.

The Beat(en) Generation van Mind Bomb uit 1989, hier in een heerlijk schmierende uitvoering met mondharmonica, was de eerste hitsingle die Matt Johnson als The The scoorde. Ook dit nummer past in deze tijd waarin misinformatie en fakenieuws als een niet uit te roeien ontregelende ziekte tot zelfs in onze parlementen rondwaren:

And youth, oh youth, are being seduced
By the greedy hands of politics and half truths

The beaten generation
The beaten generation
Reared on a diet of prejudice and mis-information
The beaten generation
The beaten generation
Open your eyes, open your imagination

Andere hoogtepunten – er zijn er veel – zijn het liefdevolle Love Is Stronger Than Death, de gierende rammelpunk in Dogs Of Lust, het moody (Like A) Sun Rising Through My Garden, uiteraard het snijdende Infected, de hard boiled swingende funk in I’ve Been Waiting For Tomorrow (All Of My Life) en niet op de laatste plaats de met een geweldige toppianosolo opgetuigde klassieker Uncertain Smile.

Afsluiter is Lonely Planet met de tekst ‘If you cannot change the world, change yourself’, hier bekend als de tegeltjeswijsheid ‘Verbeter de wereld, begin met jezelf’. Dezelfde woorden gebruikte hij in het laatste interview dat ik met hem had, begin 1993. “Het minste wat je kunt doen is het beeld bijstellen dat je hebt van de wereld. Het is zo eenvoudig, alleen moest ik eerst dertig worden voor ik inzag dat ik vastzat en keer op keer in dezelfde fouten verviel. Je denkt na. Is het wel eerlijk om altijd anderen de schuld te geven? Misschien is het wel niet de wereld, het systeem, maar is het een kwestie van zelf verantwoordelijkheid nemen. Als je eerlijk bent, is de enige conclusie dat alleen jijzelf aan je leven een positieve wending kunt geven.” Die boodschap heeft weer dertig jaar later zijn kracht niet verloren. Niet alleen was Matt Johnson altijd al een chroniqueur van de perverse schaduwzijden van zijn tijd, hij blijkt, gezien de actualiteit van veel van zijn teksten een visionair, ook in zijn muziek. Een meester(lijk) album. The The is terug in de frontlinie.

The The: The Comeback Special, Live At the Royal Albert Hall (CinEeola | ear MUSIC)