Lessen in Schoonheid

Evenals Bloodbrother Shockheaded Karl Blake met wie zij in 1980 het avant-garde duo Lemon Kittens vormde, zweert DANIELLE DAX bij een brutaal soort non-conformisme. Gruwel uitstralend art-work, maar ook de harde humor in een deel van haar teksten doen een onplezierig karakter vermoeden. En noemde zelfs Robert Fripp haar niet ‘sick’? ‘Ik ben nu eenmaal óók geïnteresseerd in lelijke dingen. Die heel mooi kunnen zijn. Het hangt er maar vanaf hoe je er tegenaan kijkt.’ Een les in schoonheid van een kitten in wolfsvacht.

door C. Cornell Evers 6 april 1985

Dat muziek een belangrijke plaats in haar jeugd innam kan niet gezegd worden. ‘Voor mijn vijftiende hadden we thuis zelfs geen pick-up.’ Ze grinnikt als ze vertelt dat haar hele muzikale opvoeding bestond uit het met een zekere regelmaat door haar ouders afspelen van twee oude Miles Davis-platen, een Stan Getz-elpee, een plaat van Astrud Gilberto en wat klassiek werk. ‘De punk en al die rare experimentele bandjes die rond 1977 de kop op staken zijn volledig aan mij voorbij gegaan.’
De vele meters boeken in de Londense kamer vertellen het verhaal van deze wereld, van haar geschiedenis, beschavingen en religies. Een met wild-expressieve vegen geschilderd naakt lijkt de bezoeker te willen bespringen; een uitgebreid arsenaal van instrumenten wacht tot de opnameknop van de recorder wordt ingedrukt.

SAILLANT
Het moge duidelijk zijn dat na de middelbare school doorlopen te hebben een muzikale carrière niet bepaald datgene is waarnaar de gedachten van de jonge Dax uitgaan. In eerste instantie gevolgde colleges Engels en Archeologie verruilt ze na verloop van tijd voor een studie Beeldende Kunst. Om na amper twee maanden ook deze bezigheid (voorlopig) weer vaarwel te zeggen en in dienst te treden van een kleine regionale televisiemaatschappij. Een jaar bekleedt ze daar de post van public relations manager, waarna een verblijf in het Afrikaanse Kenia haar inspireert opnieuw met schilderen aan te vangen.
Terug in Londen tracht Danielle met gelijkgestemde zielen een kunstcentrum op te zetten. Een initiatief dat echter door het overbekende ‘meer praten dan daden’ het embryonale stadium nooit te boven komt.
Via gitaarweirdo Karl Blake die haar vraagt om een hoesontwerp voor de eerste Lemon Kittens E.P. Spoonfed & Writhing, leert Danielle de muzikale wereld van This Heat, The Popgroup en Pere Ubu kennen. Enkele maanden en de elpee We Buy A Hammer For Daddy later is de samenwerking definitief en Lemon Kittens een duo. Saillant detail is dat in diezelfde tijd ook een zekere Jim Thirlwell laat weten de experimentele Cowboy-groep prag-VEC in te willen wisselen voor Lemon Kittens. Een hem door het tweetal toegezonden sollicitatiebrief met daarop o.a. een vraag over zijn eventuele druggebruik valt echter verkeerd en doet Thirlwell van het voornemen in Lemon Kittens te willen participeren afzien.
Een eerste performance op de Reading Universiteit onder het pseudoniem Amii Toytal And The Croixroads, waarbij ze hun instrumenten bespelen gezeten in rolstoelen (dit naar aanleiding van een auto-ongeluk waarbij de hoofdrolspeelster uit de toen in Engeland populaire televisieserie Croix-roads betrokken was) leert dat het duo er een nogal lugubere vorm van humor op nahoudt.

ROBERT FRIPP
Naast bijdragen aan allerlei compilatie-projecten laat Lemon Kittens aan het vinylfront van zich horen met platen als Cake Beast en …The Big Dentist en is Dax’ typische stemgeluid te horen op Robert Fripps The League Of Gentlemen-elpee. Waarvoor ze, evenals voor het Frippertronics-album Let The Power Fall, ook de hoestekening levert. Als ik opmerk de samenwerking met de eigenwijze gitaarprofessor toch niet de meest voor de hand liggende te vinden schatert ze van het lachen. ‘Dat is het ook niet. We stonden toevallig een keer samen geprogrammeerd op een benefiet-festival. Fripp is toen naar Lemon Kittens komen kijken – Karl die een enorme King Crimson-fan is had hem dat gevraagd – …en vond het verschrikkelijk! Vooral vanuit technisch oogpunt bekeken was het volgens hem shit. Hij is echt gefixeerd op techniek en dat blokkeert hem om open te staan voor andere soorten muziek. Alleen mijn stem sprak hem wel aan… en de tekeningen. Toen hij echter enkele van de foto’s zag die ik voor de hoes van Pop-Eyes wilde gebruiken kreeg ik van meneer Fripp te horen dat ik een totaal verziekte geest had. En dat was het einde van de samenwerking,’ besluit ze met een brede grijns.
De bewuste foto’s zijn afbeeldingen uit allerlei medische handboeken, door Dax in collages met een herkenbare vorm verwerkt: de zogenoemde Meat Harvest-series. Afzichtelijke afbeeldingen waarvan er twee de hoes van haar in 1983 uitgebrachte solodebuut ‘sieren’.
‘Maar die hoes is juist heel grappig,’ werpt ze tegen. ‘Ik interesseer me voor die dingen die andere mensen liever verborgen houden. Zonder echter daarmee te willen provoceren. Mijn leven werd in die tijd heel erg beheerst door het verschijnsel ziekte doordat maar liefst drie van mijn naaste familieleden erg ziek waren. Het was een vorm van afreageren om juist met foto’s van aangetaste lichaamsdelen een gezicht samen te stellen. En een tongue-in-cheek-wijze van mezelf afzetten tegen een band als Nurse With Wound. Hoezeer ik Steve (Stapleton, kunstenaar en brein achter de ‘new underground’ formatie Nurse With Wound en het platenlabel United Dairies waarbij in het verleden een groot deel van het Lemon Kittens-vinyl verscheen – CCE) ook bewonder als mens, en hoe fantastisch ik een groot deel van zijn art-work ook vind, ik heb toch een hekel aan de manier waarop hij probeert weird te zijn en mensen van streek te maken. Ik ben óók cynisch, maar ik zal nooit moedwillig anderen schokken. Dat vind ik zo kinderachtig.’
‘Waarom eigenlijk een solo-album gemaakt?
‘Na mijn samenwerking met Karl vond ik dat een logische stap. Een statement ook. Omdat ik een meisje ben. Met Lemon Kittens al kwam ik erachter dat er maar heel weinig vrouwen actief zijn in het soort muziek dat wij maakten. En vrouwen die in hun eentje een album gemaakt hebben, inclusief de productie, zijn al helemaal zeldzaam. Als ik daar over nadenk kom ik alleen maar op mensen als Laurie Anderson en Carla Bley. Maar ook zij hebben altijd wel wat vrienden om zich heen om met het een of ander te helpen. Pop-Eyes was voor mij een uitdaging. Ik wilde mezelf bewijzen dat ik als vrouw die hele weg van het begin tot het einde zonder hulp van wie dan ook kon afleggen. Waarbij ook de muziek nog eens anders moest worden dan wat Karl en ik tot dan toe met Lemon Kittens gedaan hebben. Pop-Eyes moest een gevoelsplaat worden, een product met emotionele output.’

ELITAIR
‘Pop-Eyes is een popplaat geworden. Míjn versie van pop. Na al die jaren met Lemon Kittens had ik gewoon genoeg van al die mensen die zo ontzettend serieus met avant-garde muziek bezig waren. Het is zo elitair. Hoe obscuurder, hoe beter is vaak de motivatie waarmee in die hoek platen gekocht worden. Ik vind dat dwaas. Net zo goed als het belachelijk is een radio te ontstemmen en het aldus veroorzaakte geluid gedurende een half uur op te nemen.’
Danielle kan dan zelf Pop-Eyes wel als een pop-plaat beschouwen, maar de doorsnee-consument die bij Duran Duran, Talk Talk en Tears For Fears zweert zal daar waarschijnlijk toch anders over denken. En hetzelfde geldt voor het enkele maanden geleden verschenen mini-album Jesus Egg That Wept, waarop Dax op een enkele Shockheaded-gitaarbijdrage na wéér alle instrumenten zelf bespeelt. En daarbij op een aanstekelijke wijze haar stembanden laat stoeien met soul, blues, folk en Oosterse klanken. Een sprankelend plaatje, dat wel. Van toegankelijke pop spreken echter zou te ver voeren.
‘Maar het is evenmin avant-garde!’ Ze spuwt de woorden uit alsof ze het over iets enorm smerigs heeft. ‘Ik hou alleen niet zo van voorspelbare muziek, breng graag onverwachte wendingen in het concept. Terwijl ik met de opnamen voor Jesus Egg That Wept bezig was, heb ik heel wat tracks vernietigd die mensen in mijn directe omgeving geweldig vonden. En die vanuit commercieel oogpunt gezien zelfs succes hadden kunnen opleveren. Voor mij waren ze echter vervelend, te clichématig. Als ikzelf naar muziek luister wil ik óók steeds verrast worden. Mijn interesses verwerk ik nogal themagericht, iedere song is een project.’

Rare titel trouwens, Jesus Egg That Wept.
Danielle: ‘Die komt uit The Sun. Rond Pasen vorig jaar had dat blad een groot artikel met als kop Jesus Egg That Wept. Een verhaal over een zogenaamd wonder. Soldaten van het Leger des Heils hadden eieren beschilderd en nu scheen uit een geschilderd oog op een van die eieren met een zekere regelmaat een traan te komen. Waarschijnlijk gewoon een metafysisch verschijnsel. Waar The Sun echter meteen een enorm opgeblazen verhaal van maakte. Ik vind zoiets walgelijk – ik haat sensatieverhalen – maar als elpeetitel spraken die woorden me wel aan. Zie het ook als een verwijzing naar het feit dat veel pop-idolen tegenwoordig de plaats innemen die religie vroeger had.’
Heeft Danielle Dax een hekel aan de popmuziek zoals die zich tegenwoordig manifesteert?
‘Sommige popmuziek is briljant. Er gaat vaak een enorme kracht vanuit. Het is louter en alleen de industrie die mij tegenstaat.’
Hoe zijn dan haar gevoelens ten opzichte van religie?
‘Ik geloof in een bepaalde vorm van energie. En of dat nu God is of niet is verder onbelangrijk. Een ding is zeker: energie kan niet vernietigd worden. Volgens mij zijn er ook zeker bepaalde aspecten aan religie die een weldaad voor de mensheid zouden kunnen betekenen. Alleen de politiek die vele kerken tegenwoordig voeren, het machtsspel erachter, dat is gevaarlijk… en uiterst duivels.’

WEERWOLF
Naar aanleiding van haar video-producten kreeg Danielle Dax vorig jaar onverwacht een klein rolletje in Neil Jordans film Company Of Wolves aangeboden. Een weerwolvensprookje voor volwassenen dat zich afspeelt in een half-mythische omgeving. Een combinatie van kunst- en B-film die het niet zozeer van de inhoud moet hebben alswel van de schitterende kleuren en buiten-wereldse sferen. In hoeverre ziet ze voor zichzelf een toekomst als actrice weggelegd?
‘Ik geloof niet dat Company Of Wolves de laatste keer is geweest dat ik me met film heb beziggehouden. Maar als ik dit zeg denk ik eerder aan het componeren van soundtracks of iets dergelijks dan aan een carrière als actrice. Te veel mensen tegenwoordig denken dat als ze succes in de muziek hebben, dat ze dan ook wel kunnen acteren. Zo werkt dat niet. Ik wil daar heel voorzichtig mee omspringen, alleen maar dingen doen waarop ik trots kan zijn.’