Wie in de Brabantse stad Tilburg jazz zegt, kan niet om Paradox heen. Het podium heeft een welhaast legendarische status, en niet alleen in Tilburg, maar tot ver daar buiten.
Iedereen die iets betekent in de Nederlandse jazz, maar ook vele topmuzikanten van buiten de landsgrenzen, stond wel een keer, maar meestal vaker, op het podium van Paradox (geschreven als PaRaDoX) in de Tilburgse Telegraafstraat. Zelfs ondergetekende mocht er ooit bewijzen naast het schrijven van stukjes over muziek ook een deuntje te kunnen zingen.
Paradox was vroeger een jazzcafé, op een ander adres, maar zit als PaRaDoX op de huidige locatie sinds 1985. Het is het belangrijkste jazzpodium van Zuid-Nederland. Er treden nationale en internationale topartiesten op, gevestigde namen en nieuwe ontdekkingen. Het podium brengt jazzconcerten in de breedste zin van het woord: van moderne jazz tot combinaties van jazz met avant-garde, pop, funk, hiphop, wereldmuziek, blues en klassiek. En niet te vergeten de wekelijkse, gratis toegankelijke jazzsessies waarin gevestigde namen en nieuwe, opkomende jazzmuzikanten samen spelen in een informele setting.
Paradox Jazz Orchestra
In 2019 richtte Jasper Staps, tussen 2014 en 2018 chef dirigent van het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, samen met trompettist Teus Nobel het Paradox Jazz Orchestra op, met daarin jongere zowel als gevestigde Nederlandse en Belgische musici. Het doel van het Paradox Jazz Orchestra is bijzondere en tijdloze jazzcomposities van met name Nederlandse componisten opnieuw uit te voeren en op te nemen. Jasper Staps wil zo Nederlands erfgoed levend houden.
Het eerste album van het Paradox Jazz Orchestra is gewijd aan de legendarische bigband The Skymasters, die bestond van 1946 tot en met 1997, en is getiteld Paradox Jazz Orchestra – Remembering The Skymasters. Het is een eerbetoon aan The Skymasters, met onuitgebrachte composities, muziek die, aldus Jasper Staps en zijn orkest, gehoord moet worden.
The Skymasters
De bigband The Skymasters werd in 1946 opgericht door omroepvereniging AVRO. Het jazzorkest was wekelijks twee tot drie keer op de radio te horen met swingende bigband muziek en vocale jazz. De musici onder leiding van Tony Nolte werden vooral bekend én populair door hun optredens in het AVRO radioprogramma Swingtime, van 1978 tot en met 1986 iedere maandagavond ‘live vanuit Nick Vollebregt’s Jazz Café in Laren’ gepresenteerd door Pim Jacobs.
The Skymasters werkten met huisarrangeurs Jerry van Rooyen, Rob Pronk en Kenny Napper en Nederlandse componisten schreven nieuwe werken voor het orkest. De musici verwierven naam als een van de beste bigbands van Europa en traden op met buitenlandse solisten als Dizzy Gillespie, Clark Terry, Sonny Rollins, Freddie Hubbard, Toots Thielemans, Phil Woods en Chet Baker. Gasten uit de eigen kringen waren onder anderen Ferdinand Povel, Bart van Lier, Rob Franken, Ruud Brink, Wim Overgaauw en Ack van Rooyen. Het Paradox Jazz Orchestra is trots dat de laatste, Ack van Rooyen, “een levende legende’’ zoals ze hem noemen, als solist op de cd meespeelt.
De leider en oprichter van het Paradox Jazz Orchestra Jasper Staps heeft The Skymasters zelf “helaas nooit live gehoord” en kent het orkest alleen van de vele tv- en radioprogramma’s. Gelukkig is er veel uit de geschiedenis van The Skymasters bewaard gebleven. Jasper Staps dook in de archieven van Stichting Omroep Muziek in Hilversum, waar zo’n 1450 composities en arrangementen worden bewaard die speciaal voor The Skymasters zijn gecomponeerd, en koos uit het overweldigende aantal een tiental stukken, die hij vervolgens opnam met zijn Paradox Jazz Orchestra.
Er zijn misschien mensen die zich afvragen wat ze aanmoeten met een eerbetoon aan een bigband uit een lang vervlogen tijdperk van de radio, maar Remembering The Skymasters van het Paradox Jazz Orchestra is bepaald geen oude wijn in nieuwe zakken, integendeel, het is een album dat bijzonder eigentijds en actueel klinkt. Dat begint al met de opener So Here You Are!, een blues gecomponeerd en gearrangeerd door de Nederlander Rob Pronk, met behalve vette blazerspartijen zinderende solo’s van mede-JPO oprichter en trompettist Teus Nobel op flügelhorn (bugel), Daniël Daemen op sopraansax en bepaald niet op de laatste plaats bassist Jos Machtel. Robin Rombouts excelleert op flügelhorn in het tweede nummer Basin Street Blues van Spencer Williams in een stemmig arrangement van Jerry van Rooyen, broer van Ack.
Rik Elings was indertijd een van de ‘nieuwe’ arrangeurs bij The Skymasters. Zijn bijdrage was vooral hoorbaar in de meer latin en pop georiënteerde stukken, maar de ritmische aanpak in zijn compositie Tough Customer knalt er eveneens stevig in. Elke solist – Tim Langedijk, gitaar; Rembrandt Frerichs, piano; Jo Hermans, trompet; Daniël Daemen, altsaxofoon; Guido Nijs, tenorsaxofoon; Niek de Bruijn, drums – wordt gelanceerd op zijn of haar eigen unieke wijze, waardoor het stuk steeds weer nieuwe en verrassende elementen inbrengt. Een absoluut hoogtepunt is het prachtig diep gelaagde Nem Um Talvez van de Braziliaanse componist Hermeto Pascoal in een arrangement van Rob Pronk met als topsolist (wauw!) Ack van Rooyen op flügelhorn. Meer latin: het tropisch warme Sambita van de Amerikaanse componist en trombonist Jose ‘Joe’ Gallardo, met als solisten Martijn Sohier op trombone en Rembrandt Frerichs op Fender Rhodes.
Jasper Staps is zelf de solist op altsaxofoon in het weemoedige No More van Rob Pronk, die het opdroeg aan de wereldberoemde trombonist Frank Rosolino, die in 1978, nadat hij zijn twee zoons om het leven had gebracht, zelfmoord pleegde. Het sprankelende Fred My Pal, ook weer van Rob Pronk, met Dave Vreuls op trompet en Rembrandt Frerichs op piano, brengt vervolgens majestueus opgezette bigband muziek. En zo gaat het door, nummer na nummer, gespeeld op een continu hoog niveau. Jasper Staps leidt de leden van zijn toporkest, die net als hijzelf blaken van zelfvertrouwen en beschikken over een grote dosis energie en speelplezier, over een duizelingwekkende rollercoaster van niet aflatende swing van het ene hoogtepunt naar het andere.
Zoals eerder gezegd: Muziek die je gehoord moet hebben, en doorgegeven, aan volgende generaties. Wedden trouwens dat er bij (gegarandeerd) succes een deel twee komt. Toch, Jasper?
Paradox Jazz Orchestra – Remembering The Skymasters
Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten zien door een kleine bijdrage te doen. Zo help je CCRyder doorgaan.
Met iDEAL kun je via de beveiligde omgeving van je eigen bank CCRyder waarderen.
“Eyes on the road and hands upon the wheel”