Dit jaar viert de wereld het honderdste geboortejaar van de Indiase muzieklegende Ravi Shankar (1920–2012). Ter gelegenheid hiervan bracht Warner Classics de 5CD-box Ravi Shankar – Edition uit, een eerste introductie tot de nalatenschap van de beroemde sitarspeler.
De Indiase musicus, componist, leraar en schrijver Pandit Ravi Shankar bracht de Indiase klassieke muziek naar de wereld. En hij bereidde de weg voor muziekstromingen als fusion en minimalisme. Met zijn muziek beïnvloedde Ravi Shankar uiteenlopende musici. De beroemde Amerikaanse jazzsaxofonist John Coltrane bijvoorbeeld was helemaal weg van zijn muziek. Hij raakte ook bevriend met Shankar en noemde zelfs zijn zoon Ravi naar de sitarspeler.
Ravi
Shankar had grote invloed op het leven en de muziek van de Beatles en leerde George Harrison de fijne kneepjes van het sitarspel. De Beatle speelde een grote rol bij het populair maken van de muziek van Shankar en het gebruik van Indiase instrumenten in de popmuziek van de jaren zestig. In 1969 trad Shankar op bij het legendarische popfestival in Woodstock.
In de klassieke muziek werkte Shankar onder anderen samen met, en beïnvloedde hij, violist Yehudi Menuhin. Met hem nam hij in 1967 het album ‘West Meets East’ op. Het was voor het eerst dat gerenommeerde klassieke muzikanten uit verschillende culturen op gelijke voet samenwerkten.
En dan: Philip Glass. De minimalcomponist ontmoette de sitarspeler in Parijs in het midden van de jaren zestig. In 1990 brachten Ravi Shankar en Philip Glass het gezamenlijk gecomponeerde kamermuziekstudio-album ‘Passages’ uit, een kruising van klassieke Hindoestaanse muziek en de moderne Amerikaanse minimalstijl van Glass.
Van deze laatste samenwerking is er helaas geen muziek terecht gekomen op de ‘Ravi Shankar – Edition’ 5CD-box die Warner Classics bij het honderdste geboortejaar van de sitarspeler heeft uitgebracht. Waarschijnlijk een kwestie van auteursrechten. ‘Ravi Shankar – Edition’ biedt een inkijk in Shankars muziek, met klassieke raga’s, duetten, trio’s en werken met diverse ensembles en orkesten. Naast Ravi Shankar zijn te horen: André Previn, Zubin Mehta, London Symphony Orchestra, London Philharmonic Orchestra, Alla Rakha, Kamala Chakravarti, Alla Rakha, Zakir Hussain, Amiya Dasgupta, Nodu Mullick, R.C. Verma, Daniel Karp, Terence Emery en Martine Geliot.
‘Ravi Shankar – Edition’ bevat twee CD’s met puur klassieke raga’s, de relatief ingetogen composities ‘Raga Khamaj’ en ‘Raga Lalit’ en de meer extraverte, door opwindende ritmes gedragen en bijna een uur durende ‘Raga Mishra Piloo’. Een derde CD focust op de eerder genoemde ‘West Meets East’ samenwerking van Shankar met violist Yehudi Menuhin, en bevat daarnaast de stukken ‘Tenderness’ en ‘Twilight Mood’ van ‘Improvisations’, een album dat Shankar en Menuhin in 1977 opnamen met fluitist Jean-Pierre Rampal. Hoewel de eerste ‘West Meets East’ dialoog op (toen nog) LP met Yehudi Menuhin teruggaat naar de jaren zestig, de tijd van hippies en Summer Of Love, klinkt de muziek verre van gedateerd. Viool, sitar, tabla en vijfsnarige tanpura vormen een diepgaande emotionele eenheid die in zijn instrumentale perfectie tot ver over de grenzen van de tijd reikt, misschien wel tot in de eeuwigheid. CD 4 bevat ‘Concerto for Sitar & Orchestra’, met Ravi Shankar op sitar, Terence Emery op bongo’s en het London Symphony Orchestra onder leiding van André Previn. Ook hier als afsluiter weer twee stukken van ‘Improvisations’, ‘The Enchanted Dawn’ en ‘Morning Love (Raga Nata Bhairav)’, met Jean-Pierre Rampal op fluit, Martine Geliot op harp, Ravi Shankar op sitar, Alla Rakha op tabla en Kamala Chakravarti op tanpura. Tot slot CD 5: ‘Raga Mala – A Garland of Ragas’ ofwel ‘Concerto No. 2 for Sitar & Orchestra’, met Shankar als solist op sitar en het London Philharmonic Orchestra onder leiding van Ravi’s landgenoot dirigent Zubin Mehta. Dit werk onderscheidt zich van de overige composities op ‘Ravi Shankar – Edition’, in die zin dat de westerse twintigste-eeuwse muziek hier meer prominent aanwezig is. Mede hierdoor werken de Indiase klassieke solo’s op sitar als opvallend contrasterende tegentonen, die in grote mate bijdragen aan de dynamiek van dit bijzondere werk. Zoals gezegd: geen Philip Glass. Verder is de 5CD-box ‘Ravi Shankar – Edition’ een uitstekende eerste introductie tot de nalatenschap van Ravi Shankar én de klassieke Indiase muziek.
RAVI SHANKAR – EDITION
Warner Classics