Killing Joke

Fuck You Voorbij

Killing Joke leek voorgoed het zwijgen opgelegd. Tot onlangs Extremities, Dirt And Various Repressed Emotions over ons werden uitgestort, een titel die de lading volledig dekt. Daarnaast bleek voorman Jaz Coleman een viool te bezitten en trok hij samen met Anne Dudley van The Art Of Noise naar Egypte om daar met het symfonie-orkest van Caïro het Arabische Songs From The Victorious City op te nemen.

door C. Cornell Evers foto Wim van de Hulst OOR 16 januari 1991

Vragen zijn nauwelijks nodig. Jaz Coleman heeft heel wat op zijn lever en praat honderduit. Over Killing Joke waarvan naast hemzelf gitarist Geordie, bassist Paul Raven en Public Image- en Ministry-drummer Martin Atkins deel uitmaken, maar ook over zijn zenuwinzinking, over zijn spirituele wedergeboorte en over Caïro, ‘het hart van de Arabische wereld’.

‘Stel je voor, je beschouwt het bijna als vanzelfsprekend dat je ieder jaar opnieuw een plaat opneemt. En dan ineens is dat over, voorbij. Dat is ons overkomen. Problemen met de oude maatschappij, die voor ons platenlabel, uitgever en management in één was. Tweeëneenhalf jaar lang waren we niet in staat om ook maar iets te doen. Tweeëneenhalf jaar… en dan ineens mag je weer een plaat maken. Je kunt je niet voorstellen hoe dat voelt. Het is een soort wedergeboorte. Ik ben heel lang in psychotherapie geweest, omdat ik volledig was ingestort. Ik moest alles waarin ik altijd had geloofd, mijn hele levensfilosofie, aan een herwaardering onderwerpen. De tien jaar daarvoor had ik alleen maar in nihilisme geloofd. In mijn overtuiging was alles toegestaan. Ik had niet echt een ethisch of moreel gevoel.’

Love Like Blood werd uitgebracht in januari 1985 als de tweede single van het vijfde Killing Joke studioalbum, Night Time. Het was een top 10-hit in Nederland en Nieuw-Zeeland en piekte op nummer 16 in het Verenigd Koninkrijk.

Je bent een fascist genoemd.
Hij veert op: ‘Dat is belachelijk. Ik ben Indisch. Er stroomt gemengd bloed door mijn aderen. Ik heb in mijn hele leven nog nooit gestemd, dus ik weet niet waar ze het over hebben. Waarschijnlijk droeg ik zwarte kleren of zo. Ik ken die verhalen. Ze zijn absoluut niet de moeite waard om zelfs maar over te praten. De afgelopen tijd was heel moeilijk voor ons allemaal. Ik begon te beseffen dat ik een geweten had. Ik begon te geloven in law and order, me af te zetten tegen de morele terugval in onze maatschappij. Dat moet wel, tot op zekere hoogte, omdat anders onze kinderen eraan gaan en onze vrouwen verkracht worden. Ik geloof niet in datgene wat anarchie wordt genoemd. Ik geloof er niet meer in. Ik ben mijn hele leven anders gaan zien en in dat opzicht is Extremities echt een weerslag van alles waar we de laatste tweeëneenhalf jaar doorheen zijn gegaan, zowel geestelijk als lichamelijk. Deze muziek is uit de hel geboren.’

BOOSAARDIG
‘Wat wij met Killing Joke doen, heeft absoluut niets te maken met bepaalde intellectuele stromingen. Alles komt bij ons direct uit het hart. Het is spontane emotie. Er is natuurlijk sprake van arrangementen en er zijn teksten. Die zijn echter ondergeschikt aan de emotie.’

Een nummer als Age Of Greed heeft anders niet bepaald een flauwekul tekst.
‘Teksten schrijf ik aan de hand van een klein notitieboekje dat ik maanden bij me draag. Als ik inspiratie krijg, pak ik dat, nooit in stukjes en beetjes, in één keer, bang, keiharde emotie. In Age Of Greed wil ik iemand vermoorden, iemands leven nemen, hem langzaam zien sterven, hem zien lijden en me langzamerhand mijn eigen verdorvenheid realiseren. Tot twee of drie maanden geleden wilde ik het niet echt op de plaat hebben. Vooral het laatste couplet bracht mij in verwarring: You just treat me like a commodity. You didn’t know I couldn’t even afford to feed my family. I just want to kill. I just want to take a gun. And put it to your head. And pull the trigger. Ik meende dat. Ik wilde echt iemands leven nemen. Misdaad is extreme emotie. Ik zie de functie van Killing Joke als een middel tot exorcisme. Ik beschouw mijzelf als een erg intens persoon, erg impulsief, boosaardig. Als ik die boosaardigheid niet stuur, dan zal die zich tegen mijzelf keren en mij uiteindelijk kapot maken, wat gebeurd is toen ik in elkaar klapte. De functie die Killing Joke voor mij heeft, is die van uitlaatklep voor mijn angsten, voor mijn vrees voor de toekomst. Toen ik hoorde dat Irak Koeweit was binnen gevallen, zag ik meteen de meest afschuwelijke dingen gebeuren. Ik hou van de Arabische mensen. Ik hou van de Arabische cultuur. Wat daar gebeurt, raakt mij heel direct, emotioneel. Wat mij echt van streek brengt, zijn kinderen, kinderen die lijden. Of dieren. Daar kan ik totaal niet mee overweg. Soms probeer ik het, door mijn muziek, in Habebe op Victorious City, waarin ik geprobeerd heb uitdrukking te geven aan mijn wanhoop.’

GOD
‘Voor dit alles kwam mijn mentaliteit in feite neer op het fuck you-principe. Ik was een egoïst. Ik omarmde het idee dat het bestaan, de natuur, van oorsprong wreed is en absoluut niet zorgzaam. Ik geloofde dat God de natuur was en om die reden wreed. Uiteindelijk, toen ik alles kwijt was, kwam ik erachter dat ik het bij het verkeerde eind had gehad. Het is God, of hoe je hem of haar ook wilt noemen, die mij op het rechte spoor heeft gebracht, mijn leven geheeld en mij een soort innerlijke vrede gegeven. Ik ben opgehouden mezelf met drugs te vergiftigen. Ik was in Egypte, waar ik songs schreef voor Victorious City, toen dat gebeurde. The Awakening, de eerste track op die plaat, is ook mijn wederopstanding. Ik begon te bidden en te mediteren en door vertrouwen kwam ik weer volledig terug in de werkelijkheid van mijn bestaan.’

En dat heeft onder andere een terugkeer naar de klassieke wortels tot gevolg gehad?
‘Als alles doorgaat, ga ik binnenkort naar Moskou om daar met het Staats Symfonie Orkest te werken. Maar ik ga ook door met Killing Joke. Ik wil op elk gebied een soort perfectie bereiken. Ik ben eigenlijk violist. Ik heb vanaf mijn zesde muziek gestudeerd – viool, piano en zang – en daar zelfs heel veel prijzen mee gewonnen. Toen hoorde ik ineens ritme en sloeg volledig door. Ik verbrandde alles achter me en zocht naar een soort oermuziek, iets dat veel meer primitief was, iets dat een ander emotioneel niveau had.’

Anne Dudley is hier bekend van The Art Of Noise maar dirigeert ook grote filharmonische orkesten. Hoe is die samenwerking tot stand gekomen?
‘Mijn omgeving vond het tijd worden dat mensen ook mijn klassieke kant leerden kennen. Ik werd aan Anne Dudley voorgesteld. Zij vond mijn vioolspel erg oosters klinken en stelde voor om samen iets in die richting te schrijven. Onze relatie was erg goed. We komen in feite van twee heel verschillende achtergronden maar het werkte.’

De plaat is een sfeertekening van Caïro geworden?
‘Het is in ieder geval geen intellectueel Arabisch concept. Het is muziek, gespeeld door Arabische muzikanten die het op hun eigen manier interpreteren. Wat je hoort zijn onze vrienden en de ervaringen die wij in Caïro hebben gehad. Ik heb daar echt met topmuzikanten kunnen werken. De contrabassist bijvoorbeeld heeft nog met Om Kalsoum gespeeld, terwijl Aboud Abdel Al de beste violist is die er in het hele Midden-Oosten is te vinden. Het was een geweldige ervaring. Ik ging naar Caïro om de atmosfeer te vangen en dat is me gelukt ook, denk ik.’

Geloof jij in het genie?
‘Mijn antwoord is Salvador Dali. Bij echte genialiteit is God tot op zekere hoogte betrokken. Meesterschap tot perfectie ontwikkeld. Uit het verleden kan ik dan nog Beethoven noemen. Beethoven en Dali, meer is er eigenlijk niet geweest.’

NAWOORD